Απόβλητα αμμοβολής (μέρος 1), Σύρος — Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου

Κατά τη λειτουργία του ναυπηγείου από την προηγούμενη εταιρεία ΝΑΥΠΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ΣΥΡΟΥ Α.Ε. τα απόβλητα των αμμοβολών για πολλά χρόνια συσσωρεύονταν στον υπαίθριο χώρο του ναυπηγείου κατά παράβαση των περιβαλλοντικών νόμων και των όρων λειτουργίας της επιχείρησης. Η συσσώρευση αυτή ήταν εν γνώσει των αρμοδίων αρχών για τον έλεγχο της εταιρείας καθώς και των αρμοδίων αρχών για την έκδοση των περιβαλλοντικών και λοιπών αδειών. Φυσικά γινόταν και εν γνώσει των εργαζομένων του ναυπηγείου οι οποίοι αφενός είχαν ανάγκη την εργασία τους και αφετέρου ήταν αναγκασμένοι να κινούνται δίπλα στα συσσωρευμένα βουνά και να είναι οι πλέον εκτεθειμένοι στον κίνδυνο. Υπήρχαν και κάτοικοι που γνώριζαν το γεγονός, αλλά λίγοι ήταν όσοι αντιλαμβάνονταν τους κινδύνους και ανησυχούσαν.

Κατά την κακοκαιρία του 2018 που έπεσε τοιχίο του ναυπηγείου, αποκαλύφθηκε σε κοινή θέα το εύρος της απίστευτης υγειονομικής βόμβας που υπήρχε στη μέση της πόλης. Επιλήφθηκε τότε άμεσα το λιμεναρχείο που διαχρονικά αστυνομεύει την περιοχή μιας και ποσότητα αποβλήτων είχε διαφύγει στη θάλασσα. Είναι υπό διερεύνηση αν είχε αντιληφθεί ότι τα βουνά ήταν τεχνητά και παρανόμως είχαν δημιουργηθεί κατά τα προηγούμενα χρόνια, αλλά υπό τις εντολές του ολοκληρώθηκε η επιχείρηση και οι τοξικές ουσίες που έπεσαν στη θάλασσα απομακρύνθηκαν (;) και φυσικά δεν εντοπίστηκε κάποιος υπεύθυνος πλην των καιρικών συνθηκών.

Η συνεχής συσσώρευση των αποβλήτων στον ανοιχτό χώρο που γινόταν για πολλά χρόνια είχε ως άμεσο αποτέλεσμα να υπάρχει διαρκής και για μεγάλο χρονικό διάστημα, έκθεση του πληθυσμού στις επικίνδυνες σκόνες που παρασύρονταν από τον αέρα και τη βροχή, ανεξαρτήτως αν υπήρχε αμμοβολισμός εν εξελίξει ή όχι. Τα απόβλητα των αμμοβολών, παρά τα όσα ισχυρίζονται διάφοροι, αποτελούν άμεσο κίνδυνο για την δημόσια υγεία και ενδεχομένως να έχουν νοσήσει με σοβαρές ασθένειες συμπολίτες μας, εξαιτίας αυτού ακριβώς του γεγονότος.

Η νόμιμη διαχείρισή των αποβλήτων αμμοβολής δεν είναι απλή υπόθεση και κοστίζει ακριβά. Χαρακτηριστικά στους περιβαλλοντικούς όρους προβλέπεται:
«4.1.12. Το μίγμα αποξεστικού υλικού σκωριών, το οποίο καθιζάνει στο κύτος του πλοίου να συλλέγεται με συστήματα αναρρόφησης κενού και να οδηγείται προς αποθήκευση σε κλειστά σιλό. Το σύστημα αυτό να είναι εφοδιασμένο με κατάλληλα επιλεγμένα σακόφιλτρα, ώστε να γίνεται αποτελεσματική δέσμευση της παραγόμενης σκόνης.
4.1.13. Τόσο το υλικό της αμμοβολής που παραλαμβάνεται στη μονάδα όσο και το χρησιμοποιημένο υλικό να αποθηκεύονται σε χώρο στεγασμένο, με στεγανοποιημένο δάπεδο που προφυλάσσεται από βροχές, πλημμύρες, πνέοντες ανέμους κ.λ.π……..
Δ.4. Η εφαρμογή των περιβαλλοντικών όρων της παρούσας απόφασης αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση της δραστηριότητας και βαρύνει το φορέα εκτέλεσης και εκμετάλλευσης της εταιρείας ΝΑΥΠΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ΣΥΡΟΥ Α.Ε.»

Προβλέπονται πολλά ακόμη για τη νόμιμη και ασφαλή διαχείριση τους, αλλά δεν θα επεκταθούμε εδώ. Εδώ αρκεί να πούμε ότι προϋπόθεση για τη λειτουργία του ναυπηγείου αποτελούσε η συγκέντρωση των αποβλήτων της αμμοβολής σε κλειστά σιλό ή σε στεγασμένο χώρο με στεγανοποιημένο δάπεδο και προφυλαγμένο από τις καιρικές συνθήκες, μέχρι να απομακρυνθούν.

Αντί γι’ αυτό συνέβαινε ένα διαρκές περιβαλλοντικό και υγειονομικό έγκλημα, ανεκτό από τις αρχές οι οποίες όφειλαν να μην επιτρέπουν να συμβαίνει. Ένα περιβαλλοντικό και υγειονομικό έγκλημα που θαύμασαν γραμματείς, υπουργοί, πρωθυπουργοί, δήμαρχοι, περιφερειάρχες, εκλεγμένοι τοπικοί σύμβουλοι και πρέσβεις καθώς και οι λιμενικές και λοιπές αρμόδιες αρχές κατά την παρουσία τους στο ναυπηγείο για εγκαίνια και συνεντεύξεις. Ένα περιβαλλοντικό και υγειονομικό έγκλημα που δεν είχε καμία συνέπεια για την εταιρεία που λειτουργούσε το ναυπηγείο και τις αρχές που το επέτρεπαν.

Πρόσφατα ολοκληρώθηκε η απομάκρυνση των παλαιών αποβλήτων από την ΟΝΕΧ, γεγονός απολύτως θετικό, που το Παρατηρητήριο κατ’ αρχήν χαιρετίζει. Η επιχείρηση απομάκρυνσης των παλαιών αποβλήτων ξεκίνησε – σύμφωνα με το εργοστασιακό σωματείο – στις 20/7/2018 και ολοκληρώθηκε σε 2 χρόνια. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ONEX, 85.000 τόνοι αποβλήτων είχαν συσσωρευτεί και απομακρύνθηκαν έναντι 2.000.000$.