Η «πολιτική βούληση» της Δημοτικής Αρχής να «καθαρίζει» τις παραλίες οργώνοντάς τις είναι διαχρονική. Πέρσι δεν κατάφερε να ικανοποιήσει την επιθυμία της λόγω αναφοράς του Παρατηρητηρίου προς την Εισαγγελία Πρωτοδικών και σχετικής παρέμβασης της κας Εισαγγελέως (η οποία αφενός ζήτησε διευκρινήσεις από τον κ. Δήμαρχο σχετικά με την τήρηση της νομοθεσίας, αφετέρου επεσήμανε ότι οι καθαρισμοί στους μισθωμένους χώρους οφείλουν να πληρώνονται από τους μισθωτές και όχι από τον Δήμο).
Φέτος η Δημοτική Αρχή επανέρχεται με πρόθεση να προβεί σε «όργωμα» των παραλιών, παρ’ ότι γνωρίζει τις σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκαλεί η πρακτική του «οργώματος»/κοσκινίσματος, και το ότι πρόκειται για μη νόμιμη ενέργεια. Επιπλέον, παραγνωρίζει το γεγονός ότι η καθαριότητα των παραλιών στους μισθωμένους χώρους αποτελεί ευθύνη των ίδιων των μισθωτών, οι οποίοι οφείλουν να την αναλαμβάνουν με δικά τους έξοδα και χωρίς καταστροφικές παρεμβάσεις, όπως το «όργωμα».
Δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο το παράδοξο: ο Δήμος αναθέτει σε εργολάβο τον «καθαρισμό» των παραλιών του νησιού με μηχανοκίνητο όχημα (έργο που θα απαιτήσει λίγες ώρες συνολικά), με δημόσια δαπάνη που αγγίζει το μισό της αξίας αγοράς του ίδιου του μηχανήματος — την ώρα που διαθέτει ήδη μηχάνημα καθαρισμού των παραλιών το οποίο αν καθάριζε, επιφανειακά, αποκλειστικά τους χώρους που δεν είναι μισθωμένοι θα χρειάζονταν αντίστοιχα λίγο χρόνο.
Το Παρατηρητήριο υπέβαλε φέτος προσφυγή προς την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, ζητώντας την ακύρωση της απόφασης της Δημοτικής Επιτροπής με την οποία εγκρίθηκε η δαπάνη για την υλοποίηση αυτής της -περιβαλλοντικά επιζήμιας και οικονομικά ζημιογόνου για τον Δήμο- ενέργειας.
Προσβλέπουμε στην αποδοχή της προσφυγής μας από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Όταν κριθεί θα δημοσιοποιήσουμε τη σχετική της απόφαση.
Μπορείτε να δείτε την προσφυγή που καταθέσαμε εδώ.
[Η εικόνα προέρχεται από βίντεο που δημοσιοποίησε ο Αντιδήμαρχος Τουρισμού κ. Γιάννης Βουτσίνος στις 26.08.2024. Χελωνάκια στην Παραλία του Γαλησσά. Κι όμως, φέτος επιθυμεί διακαώς να «οργώσει» την παραλία.]
Ερμούπολη, 30.04.2025
Το Διοικητικό Συμβούλιο
Αριθμ. πρωτ.: 464
Ημερομηνία: 29.04.2025
Προς: Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου
Διεύθυνση Διοικητικού Οικονομικού Νοτίου Αιγαίου – Τμήμα Διοίκησης Νομού Κυκλάδων
ΠΡΟΣΦΥΓΗ
του Παρατηρητηρίου Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου ενώπιον της Γραμματέως της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου
ΚΑΤΑ
της απόφασης με αρ. 147/23.04.2025 (Πρακτικό 14/2025) ΑΔΑ: 6ΣΞΒΩΗΟ-ΙΟΗ της Δημοτικής Επιτροπής του Δήμου Σύρου Ερμούπολης περί «Έγκρισης δαπάνης για την μίσθωση μηχανήματος καθαρισμού ακτών»
Με την παρούσα, προσφεύγουμε κατά της απόφασης 147/23.04.2025 της Δημοτικής Επιτροπής του Δήμου Σύρου Ερμούπολης με την οποία η Επιτροπή ενέκρινε δαπάνη για τον «καθαρισμό» των παραλιών Γαλησσά, Βούλγαρη, Κόμητου, Αγκαθωπών, Βάρης, Λωτού, Κινίου, Φοίνικα, Μέγα Γιαλού και Αζολίμνου σε βάθος 10 εκατοστών με μισθωμένο μηχάνημα (μηχανοκίνητο όχημα) και ζητάμε την ακύρωσή της για τους λόγους που θα παραθέσουμε κατωτέρω. Η απόφαση αυτή αναρτήθηκε στο ΔΙΑΥΓΕΙΑ στις 25.04.2025, 13:21:04.
Το συμβατικό αντικείμενο
α. Σύμφωνα με την εισήγηση του Δημάρχου προς τη Δημοτική Επιτροπή (σχετ. 1) και την προσβαλλόμενη απόφαση (σχετ. 2): «η μίσθωση θα αφορά σε ειδικό μηχάνημα – μικρό ακτοκαθαριστή, το οποίο κοσκινίζει την άμμο σε μικρό βάθος 10 εκατοστών, δίχως να αλλοιώνει την ακτή και θα συλλέγει όλα τα απορρίμματα ή αντικείμενα που υπάρχουν όπως αποτσίγαρα, ξύλα, πλαστικά, γυαλιά και κάθε άλλο αντικείμενο ξένο προς τη φύση της ακτής».
β. Σύμφωνα με την τεχνική και οικονομική προσφορά της εταιρείας Γ. ΜΑΧΑΙΡΙΔΟΥ & ΣΙΑ Ε.Ε. (Eco – Tech) με την οποία πρόκειται να συναφθεί η σχετική σύμβαση (σχετ. 3) «ο καθαρισμός της παραλίας θα γίνει με μηχάνημα αμμοκαθαρισμού και κοσκινίσματος της άμμου, σε βάθος μέχρι δέκα εκατοστών (10cm) σε όλο το μήκος και πλάτος των προσβάσιμων παραλιών του Δήμου, αφού προηγηθεί πλήρης επιφανειακός καθαρισμός από τα απορρίμματα ανθρωπογενούς προέλευσης (π.χ. πλαστικά, μεταλλικά αντικείμενα, γυαλιά), η συσσώρευση των οποίων υποβαθμίζει την προσπέλαση και τη χρήση τους από τους λουόμενους. Όλες οι εργασίες που πρόκειται να λάβουν χώρα στις παραλίες αυτές (καθαρισμός ) θα αποσκοπούν στην αισθητική των ακτών και του περιβάλλοντος χώρου ενώ δε θα αλλοιώνουν την φυσική μορφολογία και τα βιοτικά κι αβιοτικά στοιχεία των χώρων αιγιαλού και παραλίας». Το μηχάνημα που θα χρησιμοποιηθεί είναι το μηχανοκίνητο όχημα NEMO Track της εταιρείας P.F.G. srl. (σχετ. 4)
Το κόστος της σύμβασης θα ανέρχεται σε 10.000 €.
[Σημ.: την προσφορά της εταιρείας την έθεσε υπόψη μας ο κ. Δήμαρχος προκειμένου να εκφράσουμε την άποψή μας την οποία και του καταθέσαμε με το με αρ. πρωτ. 463/22.04.2025 έγγραφό μας (σχετ. 5)]
Λόγοι ακύρωσης της απόφασης
1. Θα χρησιμοποιηθεί μηχανοκίνητο όχημα και η επέμβασή του θα είναι τέτοια που θα επιφέρει αλλοίωση στα βιοτικά και αβιοτικά στοιχεία των παραλιών, αλλοίωση η οποία απαγορεύεται ρητά από το νόμο.
Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με σχετικές νομοθετικές διατάξεις ορίζονται τα εξής:
Ν. 1650/86 (ΦΕΚ – 160 Α’) «Για την προστασία του περιβάλλοντος»:
«Η βιοποικιλότητα, η φύση και το τοπίο προστατεύονται και διατηρούνται, ώστε να διασφαλίζονται οι φυσικές διεργασίες, η αποδοτικότητα των φυσικών πόρων, η ισορροπία και η εξέλιξη των οικοσυστημάτων, καθώς και η ποικιλομορφία, η ιδιαιτερότητα ή η μοναδικότητα των συνιστωσών τους» [άρθρο. 18 παρ. 1]
«Όποιος υποβαθμίζει το περιβάλλον με πράξη ή παράλειψη που αντιβαίνει στις διατάξεις του νόμου αυτού ή των κανονιστικών πράξεων που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότηση του, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους ή και χρηματική ποινή…….» [άρθρο. 28 παρ. 2]
«Αν η πράξη … (α) τελέστηκε από υπαίτιο που σκόπευε να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον οικονομικό ή άλλο υλικό όφελος, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών ή και χρηματική ποινή 20.000,00 έως 150.000,00 ευρώ…….» [άρθρο. 28 παρ. 3]
N. 3937/11 (ΦΕΚ 60Α) «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις»:
« …. απαγορεύεται η αποκομιδή, συλλογή, κοπή, εκρίζωση, … βλάβη, καταστροφή» των ενδημικών ειδών χλωρίδας, πανίδας και άλλων ομάδων οργανισμών» [άρθρο. 11 παρ. 2]
«Δεν επιτρέπεται η κίνηση μηχανοκίνητων οχημάτων εκτός οδικού δικτύου σε οικολογικά ευαίσθητες εκτάσεις, όπως ενδεικτικά, ……. ο αιγιαλός, οι αμμοθίνες, …….. καθώς και σε μονοπάτια που βρίσκονται σε τέτοιες περιοχές» [άρθρο 13 παρ. 4α].
[Σημειώνουμε ότι οι διατάξεις αυτές είναι γενικές και δεν αφορούν μόνο τις περιοχές NATURA]
Ν. 5092/04.03.2024 (ΦΕΚ 33Α) προβλέπει για την απλή χρήση αιγιαλού και παραλίας ότι
«είναι επιτρεπτή μόνον εφόσον δεν επέρχεται αλλοίωση στη φυσική μορφολογία τους και τα βιοτικά στοιχεία τους»
Ακριβώς η ίδια πρόβλεψη υπήρχε και στον προγενέστερο Ν. 2971/01 (ΦΕΚ 285Α) [άρθρο 13 παρ. 1] αλλά και στην ΚΥΑ Αριθμ. 38609 ΕΞ 2023/10.03.2023 (ΦΕΚ 1432Β) [άρθρο 12(α)], διατάξεις που διέπουν τις υφιστάμενες παραχωρήσεις του Δήμου για απλές χρήσεις (ομπερολοξαπλώστρες, κλπ) οι οποίες έχουν συναφθεί προ της έναρξης ισχύος του Ν. 5092/24 [πρβλ. άρθρο 23 του Ν. 5092/24].
Περαιτέρω στον Ν. 2971/01 προβλέπονται και ποινικές κυρώσεις «για όποιον επιφέρει στον αιγιαλό και την παραλία, …. οποιαδήποτε μεταβολή του εδάφους με τη λήψη χώματος, λίθων ή άμμου ή με οποιονδήποτε άλλον τρόπο…» [άρθρο 29].
Μπορεί ο κ. Δήμαρχος και η προσφέρουσα εταιρεία να ισχυρίζονται ότι το συγκεκριμένο κοσκίνισμα σε βάθος 10 cm δε θα αλλοιώσει την φυσική μορφολογία και τα βιοτικά κι αβιοτικά στοιχεία των χώρων αιγιαλού και παραλίας πλην όμως αυτό είναι ανακριβές. Είναι προφανές, αλλά και επιστημονικά πλήρως τεκμηριωμένο, ότι, στη ζώνη βάθους άμμου των 10 cm υπάρχουν φυσικά αβιοτικά στοιχεία απαραίτητα για την ύπαρξη των παραλιών (βότσαλα, πετραδάκια, κοχύλια, κλπ) και σημαντική βιοποικιλότητα (χλωρίδα και πλήθος έμβιων οργανισμών, ενδεικτικά: αμμόφιλα είδη, κρινάκια της άμμου, αρμυρίκια το ριζικό σύστημα των οποίων μπορεί να αναπτύσσεται και σε αυτό το βάθος, σαλιγκάρια, σαύρες και άλλα ερπετά, σκουλήκια, σκαθάρια, κλπ, κλπ). Πολλοί ζώντες οργανισμοί της άμμου σκάβουν και ζουν σε υπόγειες φωλιές ή ζουν στη ζώνη διαβροχής. Ειδική αναφορά θα πρέπει να γίνει και στην επίσημα καταγεγραμμένη πλέον παρουσία χελωνών caretta careta στην παραλία του Γαλησσά (σχετ. 6) και στην παραλία της Βάρης (σχετ. 7).
Αν χρειαστεί, μπορούμε να προσκομίσουμε πλήθος επιστημονικών στοιχείων στην απίθανη περίπτωση που ο κ. Δήμαρχος υποστηρίξει ότι η ζώνη βάθους 10 εκατοστών των παραλιών είναι «νεκρή ζώνη» και τα φυσικά αβιοτικά στοιχεία της ζώνης αυτής είναι άχρηστα στοιχεία για την παραλία αν και είμαστε βέβαιοι ότι τόσο η Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης όσο και η Διεύθυνση Περιβάλλοντος του Δήμου είναι γνώστες και μπορούν να επαληθεύσουν τα λεγόμενά μας.
Το όργωμα και το κοσκίνισμα της παραλίας σε βάθος 10 εκατοστών δεν μπορεί εκ φύσεως να είναι επιλεκτικό. Μοιραία θα επιφέρει τον θάνατο ζώων που ζουν κάτω από την άμμο και θα καταστρέψει και θα απομακρύνει ζωτικά στοιχεία της παραλίας. Επιπλέον, το γεγονός ότι ο επιχειρούμενος «καθαρισμός» θα πραγματοποιηθεί – σύμφωνα με το συμβατικό αντικείμενο – σε όλο το μήκος και πλάτος των παραλιών, σημαίνει ότι θα καταστραφούν αμμόφιλα, κρινάκια της άμμου και επιφανειακό ριζικό σύστημα αρμυρικιών.
Μετά τα ανωτέρω καθίσταται σαφές ότι περιβαλλοντικά και νομικά δεν είναι επιτρεπτή η επιχειρούμενη περιβαλλοντική επέμβαση στις παραλίες με το όργωμα και το κοσκίνισμα της άμμου τους σε βάθος 10 εκατοστών – και μάλιστα με τη χρήση του μηχανοκίνητου οχήματος – η οποία επιχειρείται με τη διάθεση της πίστωσης που εγκρίθηκε διότι, κατά τεκμήριο, θα προκαλέσει καταστροφή ή/και αλλοίωση ή/ και απομάκρυνση βιοτικών και αβιοτικών στοιχείων των παραλιών. Με λίγα λόγια πρόκειται για παράνομη ενέργεια η οποία τιμωρείται σύμφωνα με το νόμο.
2. Προκειμένου η εταιρεία να τεκμηριώσει την νομιμότητα του επιχειρούμενου οργώματος των παραλιών σε βάθος 10 εκατοστών και του κοσκινίσματος της άμμου με το μηχανοκίνητο όχημα επικαλείται (στην τεχνική και οικονομική προσφορά της) το παράρτημα «Τεχνικές προδιαγραφές κατασκευών-διαμορφώσεων για απλή χρήση εντός αιγιαλού παραλίας- περιορισμοί – συστάσεις» της Κ.Υ.Α. Δ10Β 1053970/1672ΕΞ 29.3.13 (ΦΕΚ Β’ 801/05.04.2013) όπου αναφέρεται ότι:
« … δεν επιτρέπονται διαμορφώσεις με τη χρήση μηχανημάτων πέραν του κοσκινίσματος με στόχο τον καθαρισμό της άμμου»
Εμείς θα συμπληρώσουμε ότι η ΚΥΑ αυτή έχει αντικατασταθεί και για τις υφιστάμενες μισθώσεις του Δήμου ισχύει η νεότερη ΚΥΑ 38609 ΕΞ 2023/10.03.2023 (ΦΕΚ 1432Β) στην οποία υπάρχει ακριβώς η ίδια πρόβλεψη [στο Παράρτημα 4], δηλαδή:
«Δεν επιτρέπονται επιχωματώσεις ή άλλες διαμορφώσεις με τη χρήση μηχανημάτων πέραν του κοσκινίσματος με στόχο τον καθαρισμό της άμμου»
Είναι προφανές ότι η εταιρεία προκειμένου να υποστηρίξει την νομιμότητα της επιχειρούμενης επέμβασης στις παραλίες παρερμηνεύει τη διάταξη αυτή αγνοώντας παράλληλα και τις ανωτέρω αναφερόμενες διατάξεις στους σχετικούς νόμους [Ν. 1650/86, N. 3937/11, Ν. 2971/01, Ν. 5092/24].
Συγκεκριμένα, η διάταξη που επικαλείται η εταιρεία ουδόλως παρέχει εξουσιοδότηση για να πραγματοποιείται κοσκίνισμα της άμμου με τρόπο που να αλλοιώνει και να καταστρέφει την βιοποικιλότητα και τα αβιοτικά στοιχεία της παραλίας χρησιμοποιώντας μάλιστα μηχανοκίνητα οχήματα. Είναι προφανές ότι η διάταξη αυτή δεν ακυρώνει ότι προβλέπεται στο σύνολο της σχετικής νομοθεσίας και για χάρη των τουριστών και των ομπρελοξαπλωστρών επιτρέπει την αλλοίωση της παραλίας και την καταστροφή ζωτικών της στοιχείων. Τα «μηχανήματα» που αναφέρει ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν δεν επιτρέπεται να είναι μηχανοκίνητα οχήματα -υπάρχουν και μηχανήματα καθαρισμού της άμμου που δεν είναι μηχανοκίνητα οχήματα- και το κοσκίνισμα της άμμου για τον καθαρισμό της αφορά αποκλειστικά επιφανειακό κοσκίνισμα για τον καθαρισμό της από τα τυχόν απορρίμματα. Τα βιοτικά και αβιοτικά στοιχεία της παραλίας δεν είναι απορρίμματα ούτε «βρωμιά» που χρήζουν καθαρισμού.
Οποιαδήποτε αντίθετη προσέγγιση σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει περιορισμός ούτε ως προς το είδος των μηχανημάτων που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν (θα μπορούν να είναι και μηχανοκίνητα οχήματα) ούτε και ως προς το βάθος οργώματος και κοσκινίσματος επιφέροντας ανεπανόρθωτη καταστροφή στις παραλίες, αμφότερα απαγορευμένα σύμφωνα με τους ανωτέρω αναφερόμενους νόμους.
3. Όχι μόνο δεν υπάρχει εισήγηση της αρμόδιας Διεύθυνσης του Δήμου (Διεύθυνσης Καθαριότητας, Περιβάλλοντος και Αγροτικής Πολιτικής) που να τεκμηριώνει την νομιμότητα της ενέργειας του καθαρισμού με το προτεινόμενο μηχάνημα και τον προτεινόμενο τρόπο (περιβαλλοντική αλλοίωση – κίνηση οχήματος) αλλά κατά το παρελθόν η Διευθύντρια της Διεύθυνσης αυτής κα. Ολυμπία Τασσοπούλου έχει εκφράσει δημοσίως την κάθετη αντίθεσή της με τέτοιες ενέργειες. Συνημμένα, καταθέτουμε σχετικό δημοσίευμα τοπικού μέσου στο οποίο η κα Τασσοπούλου αναλύει την αντίθεσή της (σχετ. 8).
Άλλωστε η πρακτική του οργώματος των παραλιών της Σύρου ξεκίνησε το 2018 με «πολιτική απόφαση» και πρωτοστατούντα τον σημερινό Αντιδήμαρχο Τουρισμού κ. Γιάννη Βουτσίνο (τότε Κοινοτάρχη Κοινότητας Γαλησσά) (σχετ. 9) και σταμάτησε να εφαρμόζεται το 2022 όταν και εισακούστηκε από την τότε Δημοτική Αρχή η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος (σχετ. 10) (σχετ. 11). Είναι χαρακτηριστικές οι ευχαριστίες του κ. Γιάννη Βουτσίνου (σημερινού αντιδήμαρχου Τουρισμού) προς τον τότε αντιδήμαρχο Οικονομικών (σημερινό Δήμαρχο) κ. Αλέξανδρο Αθανασίου, το 2019, για την πραγματοποίηση του καταστροφικού οργώματος των παραλιών και ισοπέδωσης των αμμοθινών όπως προκύπτει από τις φωτογραφίες που δημοσίευσε η ίδια η Κοινότητα Γαλησσά (σχετ. 12)
4. Σύμφωνα με τη νομοθεσία ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων το πρώτο στάδιο της διαδικασίας ανάθεσης αποτελεί η εκτίμηση του κόστους της σύμβασης από την αναθέτουσα αρχή και η σύνταξη του πρωτογενούς αιτήματος από την αρμόδια διεύθυνση (το οποίο μάλιστα αποτελεί καταχωρητέο έγγραφο για το ΚΗΜΔΗΣ). Όπως γνωρίζετε, σύμφωνα με την ΚΥΑ 76928/21 (ΦΕΚ 3075 Β/13.07.2021) πρωτογενή αιτήματα είναι:
«τα αιτήματα των υπηρεσιών των αναθετουσών αρχών με τα οποία θεμελιώνεται η ανάγκη για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης που προηγούνται της σχετικής ανάληψης δέσμευσης πίστωσης» [άρθρο 5 παρ. 1α]
Στην προκειμένη περίπτωση δεν υφίσταται πρωτογενές αίτημα από την αρμόδια Διεύθυνση Καθαριότητας, Περιβάλλοντος και Αγροτικής Πολιτικής και ως εκ τούτου δεν τεκμηριώνεται η αναγκαιότητα της σύμβασης η πίστωση της οποίας εγκρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση.
5. Το με αριθμό πρωτοκόλλου 8350/15.04.2025 του έγγραφο του «Ιδιαίτερου Γραφείου Δημάρχου Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων» το οποίο υπογράφεται από τον κ. Δήμαρχο και κατατέθηκε ως αίτημα προς τη Δημοτική Επιτροπή για την έγκριση της δαπάνης για τη σύναψη της σύμβασης, κατατέθηκε από υπηρεσία παντελώς αναρμόδια τόσο διοικητικά όσο και τεχνικά για τη συγκεκριμένη σύμβαση. Το έγγραφο αυτό δεν αποτελεί πρωτογενές αίτημα διότι τα πρωτογενή αιτήματα είναι αιτήματα που τεκμηριώνονται και κατατίθενται από αρμόδιες υπηρεσίες. Κατά τεκμήριο, το Ιδιαίτερο Γραφείο Δημάρχου Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων, εκτός από το ότι είναι αναρμόδιο, δεν έχει και τις γνώσεις για να αξιολογήσει την περιβαλλοντική επίπτωση της ενέργειας του υπό μίσθωση μηχανήματος και τη νομιμότητα της σχετικής επέμβασης αλλά ούτε και την αντιστοιχία του φυσικού με το οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης (και κατ’ επέκταση το εύλογο του κόστους το οποίο αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων). Επίσης δεν δύναται να αποφανθεί για την αδυναμία της αρμόδιας Διεύθυνσης Καθαριότητας, Περιβάλλοντος και Αγροτικής Πολιτικής για την πραγματοποίηση του καθαρισμού των παραλιών με ίδια μέσα και δυνάμεις και κατ’ επέκταση για την ανάγκη σύναψης της σύμβασης.
[Παρεμπιπτόντως, το προτεινόμενο κόστος των 10.000€ δεν φαίνεται να είναι εύλογο αν ληφθεί υπ’ όψη ότι το συγκεκριμένο μηχάνημα φαίνεται να κοστίζει 21.990€ (σχετ. 13) και έχει δυνατότητα καθαρισμού 6.000 τετραγωνικών μέτρων ανά ώρα (πρβλ. σχετ. 4), δηλαδή για το σύνολο των παραλιών που πρόκειται να καθαριστούν θα απαιτηθούν ελάχιστες ώρες λειτουργίας του]
6. Το αίτημα προς τη Δημοτική Επιτροπή που υπογράφεται από τον κ. Δήμαρχο στηρίζεται στον ψευδή ισχυρισμό του ότι ο Δήμος δεν διαθέτει μηχανοκίνητο εξοπλισμό καθαρισμού ακτών. Όπως έχει γίνει γνωστό, από τη Διευθύντρια Περιβάλλοντος του Δήμου, ο Δήμος διαθέτει μηχανοκίνητο εξοπλισμό καθαρισμού των παραλιών (Barracuda) (σχετ. 8). Τα μηχανήματα Barracuda είναι μηχανοκίνητα μηχανήματα καθαρισμού της άμμου (σχετ. 20). Το ότι ο Δήμος διαθέτει τέτοιο εξοπλισμό έχει επισημανθεί και από τις παρατάξεις της αντιπολίτευσης του Δήμου: παραπέμπουμε α) στην με αρ. 140/2024 απόφαση της Δημοτικής Επιτροπής για το ίδιο θέμα (μίσθωσης μηχανήματος το 2024) όπου την ύπαρξη των μηχανημάτων την επεσήμανε η δημοτική σύμβουλος της παράταξης «Με σχέδιο για τη Σύρο» κα. Μαρία Μαυρίκου (ΑΔΑ: 6ΘΤΘΩΗΟ-4ΙΑ) (σχετ. 14), β) σε ανακοίνωση της «Λαϊκής Συσπείρωσης Σύρου Ερμούπολης» του 2024 όπου επίσης επισημαίνεται η ύπαρξη των μηχανημάτων αυτών (σχετ. 15) και γ) σε σχετικό δημοσίευμα του 2023 όπου παρουσιάζονται τα μηχανήματα αυτά του Δήμου εν δράση κατά τους ακτοκαθαρισμούς του 2023 (σχετ. 16).
7. Ο κ. Δήμαρχος στην εισήγησή του αναφέρει ότι είναι αδύνατη η εκτέλεση του καθαρισμού από το προσωπικό και τα μέσα της υπηρεσίας χωρίς όμως αυτό να έχει αυτό τεκμηριωθεί από την αρμόδια Διεύθυνση (η οποία, κατά πάσα πιθανότητα δεν ρωτήθηκε). Πιο συγκεκριμένα, δεν υπάρχει εισήγηση της αρμόδιας Διεύθυνσης Καθαριότητας, Περιβάλλοντος και Αγροτικής Πολιτικής του Δήμου που να τεκμηριώνει την αδυναμία της υπηρεσίας να προβεί στον καθαρισμό των παραλιών (αν και όπου απαιτείται) με ίδιους ανθρώπινους πόρους και ίδια μηχανήματα και κατά συνέπεια την αναγκαιότητα σύναψης της σύμβασης με αυτό το αντικείμενο. Άλλωστε, η ίδια η Διεύθυνση δεν κατέθεσε σχετικό πρωτογενές αίτημα για τη σύναψη σύμβασης με ιδιώτες για τον καθαρισμό ενώ, εφόσον πράγματι υπήρχε αδυναμία της να προβεί στους καθαρισμούς με ίδια μέσα, θα είχε καταθέσει το σχετικό πρωτογενές αίτημα προκειμένου να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της μέσω συμβάσεων με ιδιώτες.
8. Στο φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης που πρόκειται να συναφθεί έχουν περιληφθεί και οι παραλίες του Κινίου, του Φοίνικα, του Μέγα Γιαλού και της Αζολίμνου, παραλίες για τις οποίες δεν έχει αρμοδιότητα ο Δήμος. Οι παραλίες αυτές υπάγονται στην αρμοδιότητα του Λιμενικού Ταμείου Σύρου.
Ο κ. Δήμαρχος αναφέρει ότι ο καθαρισμός και αυτών των παραλίων αποτελεί αρμοδιότητα του Δήμου δυνάμει προγραμματικής σύμβασης μεταξύ Δήμου και Λιμενικού Ταμείου. Δεν διαθέτουμε τη σχετική προγραμματική σύμβαση και ως εκ τούτου δεν μπορούμε να τεκμηριώσουμε τη δυνατότητα του Δήμου να διαθέτει πίστωση από τον προϋπολογισμό του για να ικανοποιήσει υποχρέωση του Λιμενικού Ταμείου, αλλά ούτε και υπό ποιες προϋποθέσεις οφείλει να προβαίνει σε καθαρισμούς των παραλιών του Λιμενικού Ταμείου είτε με ίδια μέσα είτε μέσω συμβάσεων (π.χ. κατόπιν εντολής του Λιμενικού Ταμείου ή όποτε έχει την «καλή θέληση» ο κ. Δήμαρχος). Αν πράγματι ο Δήμος έχει αναλάβει τέτοια αρμοδιότητα μέσω προγραμματικής σύμβασης, είναι βέβαιο ότι θα έχει συσταθεί και η επιτροπή παρακολούθησής της, αρμόδια για να αποφαίνεται επί των ζητημάτων της προγραμματικής σύμβασης και όχι αυτό να το κάνει προσωπικά ο κ. Δήμαρχος.
Αν ο Δήμος έχει αναλάβει την υποχρέωση καθαρισμού των παραλιών του Λιμενικού Ταμείου είναι προφανές ότι για την υλοποίηση του σχετικού φυσικού αντικειμένου αρμόδια θα είναι η Διεύθυνση Καθαριότητας, Περιβάλλοντος και Αγροτικής Πολιτικής του Δήμου και όχι το Ιδιαίτερο Γραφείο Δημάρχου Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων.
Σημειώνουμε ότι από δημοσίευμα του 2024 προκύπτει ότι μέχρι πέρσι δεν υπήρχε τέτοια προγραμματική σύμβαση. Και πέρσι επιχειρήθηκε το όργωμα των παραλιών του Δήμου με «πολιτική βούληση» και σημείωναν οι αρμόδιοι πως (σχετ. 11):
«Ό,τι αποφασιστεί για τις παραλίες ευθύνης του Δήμου, θα ακολουθηθεί και από το Λιμενικό Ταμείο για τις δικές του παραλίες»
οπότε βάσιμα συμπεραίνουμε ότι δεν υπήρχε η προγραμματική σύμβαση.
Παρακαλούμε όπως ελέγξετε και αυτά τα ζητήματα.
9. Σύμφωνα με την τεχνική και οικονομική προσφορά της εταιρείας, ο καθαρισμός θα γίνει σε όλο το μήκος και πλάτος των παραλιών. Δηλαδή, ο καθαρισμός που επιχειρείται να πραγματοποιηθεί (και να πληρωθεί από δημόσιο χρήμα) πρόκειται να επεκταθεί και σε χώρους των παραλιών τους οποίους δεν έχει αρμοδιότητα ούτε ο Δήμος ούτε το Λιμενικό Ταμείο αλλά ο καθαρισμός τους αποτελεί ευθύνη και συμβατική υποχρέωση ιδιωτών.
Πιο συγκεκριμένα:
Οι υφιστάμενες παραχωρήσεις απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας (ομπρελοξαπλώστρες, κλπ) έχουν συναφθεί δυνάμει των διατάξεων του Ν. 2971/01 (ΦΕΚ 285Α) και συμπληρωματικά, κατ’ εξουσιοδότηση αυτού, της ΚΥΑ 38609 ΕΞ 2023/10.03.2023 (ΦΕΚ 1432Β)
Σύμφωνα με την ΚΥΑ 38609 ΕΞ 2023/23 (ΦΕΚ 1432 Β) οι παραχωρησιούχοι απλής χρήσης:
«Οφείλουν να μεριμνούν για τον καθημερινό καθαρισμό των κοινοχρήστων χώρων, την αισθητική του χώρου της ακτής και του περιβάλλοντος χώρου, καθώς επίσης να μεριμνούν για τη λήψη μέτρων για την ασφάλεια των λουομένων και των διερχομένων στον παραχωρούμενο χώρο» [άρθρο 12(θ) «Περιορισμοί-υποχρεώσεις-απαγορεύσεις υπερού»]
Για τις παραχωρήσεις του Λιμενικού Ταμείου σχετική είναι η Εγκύκλιος του Υπ. ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ 8321.6/01/12/2012 (ΑΔΑ: Β443Φ-Ω4Β) «Οδηγίες για την εκμετάλλευση της Ζώνης Λιμένα στα πλαίσια της παραχώρησης του ιδιαίτερου δικαιώματος χρήσης των χώρων αυτής» όπου επισημαίνεται ότι:
Για τις «παραχωρήσεις απλής χρήσης χώρων για τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων, ομβρελών ημέρας, κ.λ.π. …. και πάντα κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 13 του Ν. 2971/01» θα πρέπει στις πράξεις παραχώρησης να περιλαμβάνονται όροι όπως:
«(ιι) Οι ενδιαφερόμενοι θα διατηρούν τον χώρο που τους παραχωρείται καθαρό…
(ivx) Ο χρήστης θα διατηρεί το χώρο καθαρό με δικά του έξοδα»
Σημειώνουμε ότι και στο νέο νόμο που διέπει τις παραχωρήσεις απλής χρήσης (Ν. 5092/24) προβλέπεται ακριβώς η ίδια υποχρέωση για τους παραχωρησιούχους [βλ. άρθρο 8 παρ. 3]
Η νομική αυτή υποχρέωση, ως ήταν φυσικό, έχει συμπεριληφθεί και στις υφιστάμενες πράξεις παραχώρησης απλής χρήσης του Δήμου και του Λιμενικού Ταμείου. Παραπέμπουμε στις υφιστάμενες μισθώσεις απλής χρήσης όπου σε όλες αναγράφεται η σχετική υποχρέωση. Χάριν παραδείγματος:
Μίσθωση Δήμου Σύρου Ερμούπολης (σύναψη το 2023, Ν. 2971/01, εν ισχύ)
ΑΔΑ: ΨΥΠΛΩΗΟ-Ξ87
Μισθωτής: «Ιωσήφ Βουτσίνος Ανώνυμη Ξενοδοχειακή Εταιρεία»
«Ο εκμισθωτής έχει την υποχρέωση να μεριμνά για τον καθημερινό καθαρισμό και γενικά για την εξασφάλιση της καθαριότητας και της αισθητικής του χώρου της ακτής και του περιβάλλοντος χώρου»
Μίσθωση Λιμενικού Ταμείου Σύρου (παραχώρηση το 2023, Ν. 2971/01, εν ισχύ)
ΑΔΑ: 97ΚΞΟΡΝ0-ΣΝΚ
Παραχωρησιούχος: «ΜΑΡΙΔΑΚΙ Ε.Ε.»
«Ο παραχωρησιούχος θα διατηρεί το χώρο καθαρό με δικά του έξοδα»
Μίσθωση Λιμενικού Ταμείου Σύρου (παραχώρηση το 2024, Ν. 5092/24, εν ισχύ):
ΑΔΑ: ΡΚΚΠΟΡΝ0-ΡΘ0
Παραχωρησιούχος: «ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΤΣΑΧΙΡΙΔΟΥ»
«Ο παραχωρησιούχος θα διατηρεί το χώρο καθαρό με δικά του έξοδα»
Μετά τα ανωτέρω είναι σαφές ότι ο καθαρισμός των μισθωμένων χώρων των παραλιών για ομπρελοξαπλωστρες, κλπ, (περί του 50% του συνόλου των χώρων που πρόκειται να καθαριστούν) αποτελεί ευθύνη και συμβατική υποχρέωση των μισθωτών οι οποίοι οφείλουν να τούς καθαρίζουν και να απομακρύνουν τα στοιχεία που θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των λουόμενων – όπως π.χ. σπασμένα γυαλιά, περιττώματα ζώων, κλπ – με δικά τους έξοδα. Ο Δήμος και το Λιμενικό Ταμείο μάλιστα οφείλουν να ελέγχουν την τήρηση της συμβατικής αυτής υποχρέωσης των παραχωρησιούχων αντί να διαθέτουν δημόσιο χρήμα για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων των ιδιωτών αυτών.
Η περίεργη και ελεγκτέα επιμονή του Δημάρχου, του Αντιδημάρχου Τουρισμού και των Δημοτικών Συμβούλων που ενέκριναν τη δαπάνη
Από όσα εκθέσαμε έως τώρα, προκύπτει ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι με την λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης ήταν, κατά το χρόνο της λήψης της, πλήρως ενήμεροι για το γεγονός ότι πρόκειται για παράνομη ενέργεια. Ήταν ήδη αρκετά χρόνια ενήμεροι.
Το 2024, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι αυτό που επιχειρούσαν απαγορεύονταν και θα είχε καταστροφικές συνέπειες στις παραλίες, διακήρυτταν την πολιτική τους βούληση να το πραγματοποιήσουν. Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα τοπικού μέσου της 08.04.2024 με τίτλο «Πολιτική βούληση για οργανωμένο ακτοκαθαρισμό στη Σύρο» (σχετ. 11). Τότε το Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου προσπάθησε να ακυρώσει την παράνομη αυτή πράξη αποστέλλοντας σχετικό έγγραφο προς τον Δήμο (στις 10.04.2024) επισημαίνοντας και από την πλευρά του τα σημεία που καθιστούσαν μη νόμιμη την «πολιτική τους βούληση». Το έγγραφο αυτό το κοινοποιήσαμε και στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Σύρου (σχετ. 17). Η κα Εισαγγελέας αντέδρασε άμεσα αποστέλλοντας έγγραφο στο Δήμο (στις 11.04.2024) με το οποίο ζητούσε να ενημερωθεί για τη διαδικασία των καθαρισμών που πρόκειται να πραγματοποιήσει ο Δήμος και αν για τους καθαρισμούς αυτούς θα τηρηθούν οι διατάξεις τόσο του νέου Ν. 5092/24 όσο και των λοιπών σχετικών νομοθετημάτων ενώ τόνισε ότι ο καθαρισμός των παραχωρημένων χώρων οφείλει να γίνεται με έξοδα των παραχωρησιούχων (σχετ. 18). Έτσι η «πολιτική βούληση» της Δημοτικής Αρχής δεν μετουσιώθηκε σε πράξη το 2024.
[Σημαντική σημείωση: Παρά την επισήμανση της κας Εισαγγελέως, η Δημοτική Επιτροπή ενέκρινε (στις 01.05.2024) τη δαπάνη για την πραγματοποίηση της παράνομης πράξης (σχετ. 14) (!) πλην όμως δεν την υλοποίησε. Η έγκριση και πέρσι έγινε στηριζόμενη σε έγγραφο-αίτημα του Ιδιαιτέρου Γραφείου Δημάρχου Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων που υπογράφονταν από τον κ. Δήμαρχο στο οποίο ισχυρίζονταν ότι ο Δήμος δεν διαθέτει μηχανοκίνητο εξοπλισμό καθαρισμού ακτών].
Φέτος, με όλο αυτό το ιστορικό η Δημοτική Επιτροπή ενέκρινε και πάλι δαπάνη για τον παράνομο καθαρισμό (τόσο περιβαλλοντικά όσο και ως προς το γεγονός ότι θα διέθεταν χρήματα του Δήμου για τον καθαρισμό χώρων για τους οποίους είναι υπόχρεοι ιδιώτες). Όλα τα μέλη της Επιτροπής (πλην ενός) ήταν τα ίδια που έλαβαν και πέρσι την ίδια απόφαση. Και φέτος η κα. Μαρία Μαυρίκου κατέγραψε τη διαφωνία της στο σχετικό πρακτικό (σχετ. 2). Και φέτος η παράταξη Λαϊκή Συσπείρωση Σύρου Ερμούπολης, η οποία συμμετείχε στη Δημοτική Επιτροπή χωρίς δικαίωμα ψήφου, τόνισε το παράνομο της απόφασης (σχετ. 19).
Θεωρούμε ότι η επιμονή τόσο του κ. Δημάρχου όσο και των εμπλεκόμενων αιρετών να πραγματοποιήσουν μια ενέργεια τελώντας εν γνώσει ότι αφενός η ενέργεια αυτή απαγορεύεται από τους νόμους και αφετέρου ότι εξυπηρετεί υποχρεώσεις ιδιωτών με χρήματα του Δήμου είναι αξιοπερίεργη και ελεγκτέα.
Μετά τα όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω
ΖΗΤΟΥΜΕ
- την ακύρωση της με αρ. 147/23.04.2025 απόφασης της Δημοτικής Επιτροπής του Δήμου Σύρου Ερμούπολης (ΑΔΑ: 6ΣΞΒΩΗΟ-ΙΟΗ) και
- τον έλεγχο του κ. Δημάρχου και των εμπλεκόμενων αιρετών οι οποίοι εν γνώσει τους εγκρίνουν τη διάθεση χρημάτων για την πραγματοποίηση μη νόμιμων ενεργειών που επιφέρουν αλλοίωση του περιβάλλοντος και που συγχρόνως εξυπηρετούν υποχρεώσεις ιδιωτών
- τη σχετική ενημέρωσή μας.
Συνημμένα σχετικά
[με ενσωματωμένους ηλεκτρονικούς συνδέσμους για άμεση πρόσβαση]
- Το με αριθμό πρωτοκόλλου 8350/15.04.2025 του έγγραφο του «Ιδιαίτερου Γραφείου Δημάρχου Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων» του Δήμου Σύρου Ερμούπολης [pdf]
- Η με αρ. 147/23.04.2025 απόφαση (Πρακτικό 14/2025) της Δημοτικής Επιτροπής του Δήμου Σύρου Ερμούπολης, ΑΔΑ: 6ΣΞΒΩΗΟ-ΙΟΗ, περί «Έγκρισης δαπάνης για την μίσθωση μηχανήματος καθαρισμού ακτών» [web]
- Η από 22.04.2025 τεχνική και οικονομική προσφορά της εταιρείας Γ. ΜΑΧΑΙΡΙΔΟΥ & ΣΙΑ Ε.Ε. (Eco – Tech) προς τον Δήμο [pdf]
- Οι προδιαγραφές του μηχανοκίνητου όχηματος NEMO Track της εταιρείας P.F.G. srl. που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί [web] [pdf]
- Το με αρ. πρωτ. 463/22.04.2025 έγγραφο του Παρατηρητηρίου προς τον κ. Δήμαρχο [pdf]
- Δημοσίευμα με τίτλο «Σύρος Εξ Αρχής: Ωοτοκία χελώνας caretta-caretta στο Γαλησσά – Σώθηκαν χελωνάκια με τη ματαίωση του παράνομου ακτοκαθαρισμού» (cyclades24.gr, 25.07.2024) [web] [pdf]
- Δημοσίευμα με τίτλο «Χελώνα Caretta Caretta γέννησε τα αυγά της στην παραλία της Βάρης» (logotypos.gr, 08.08.2021) [web] [pdf]
- Δημοσίευμα με τίτλο «Φάκελος “ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΑΚΤΩΝ ΣΥΡΟΥ”: Αποκλειστικά όλες οι λεπτομέρειες» (syrospress.gr, 18.05.2022) [web] [pdf]
- Δημοσίευμα με τίτλο «Ξεκίνησε ο ακτοκαθαρισμός στον Γαλησσά» (koinignomi.gr, 17.05.2018) [web] [pdf]
- Δημοσίευμα με τίτλο «Σφοδρή επίθεση Αγγελικής Πρίντεζη κατά του προέδρου της Κοινότητας Γαλησσά για τον ακτοκαθαρισμό των παραλιών» (logotypos.gr, 02.06.2022) [web] [pdf]
- Δημοσίευμα με τίτλο «Πολιτική βούληση για οργανωμένο ακτοκαθαρισμό στη Σύρο» (koinignomi.gr, 08.04.2024) [web] [pdf]
- Η από 08.05.2019 ανάρτηση της Τοπικής Κοινότητας Γαλησσά στο facebook [web] [pdf]
- Η ενδεικτική τιμή του μηχανήματος Nemo Track [web] [pdf]
- Η με αρ. 140/01.05.2024 απόφαση της Δημοτικής Επιτροπής του Δήμου Σύρου Ερμούπολης, ΑΔΑ: 6ΘΤΘΩΗΟ-4ΙΑ, περί «Έγκρισης δαπάνης για την μίσθωση μηχανήματος καθαρισμού ακτών» (Πρακτικό 17/2024) [web] [pdf]
- Δημοσίευμα με τίτλο «Λαϊκή Συσπείρωση Σύρου: Σαν τον κλέφτη η έγκριση μίσθωσης μηχανοκίνητου οχήματος καθαρισμού των ακτών» (cyclades24.gr, 01.05.2024) [web] [pdf]
- Δημοσίευμα με τίτλο «Σύρος: Ενισχύσεις για το καλοκαίρι και καθαρισμός παραλιών» (koinignomi.gr, 16.05.2023) [web] [pdf]
- Το με αρ. πρωτ. 413/10.04.2024 έγγραφο του Παρατηρητηρίου προς τον κ. Δήμαρχο κοινοποιούμενο στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Σύρου [pdf]
- Το με αρ. πρωτ. 1159/11.04.2024 έγγραφο της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Σύρου [pdf]
- Δημοσίευμα με τίτλο «Λαϊκή Συσπείρωση Σύρου-Ερμούπολης: Σχόλιο για τη μίσθωση μηχανήματος καθαρισμού ακτών» (naxostimes.gr, 24.04.2025) [web] [pdf]
- Οι προδιαγραφές του μηχνήματος Barracuda της εταιρείας P.F.G. srl. [web] [pdf]
Για το Διοικητικό Συμβούλιο
Ο πρόεδρος
Ιάσονας-Ιωάννης Μίχος
Η γραμματέας
Νικολέτα Τζώρτζη
