Αγωγές εναντίον πολιτών με αξίωση να καταβάλουν πάνω από 3 εκ. ευρώ, επειδή αγωνιούν για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία; Κι όμως ναι. Πρόκειται για την πιο εξοντωτική αξίωση που έχει απαιτηθεί ποτέ στη χώρα από ιδιωτικά συμφέροντα ενάντια σε πολίτες με αφορμή μάλιστα μία ερώτηση στο υπ. Περιβάλλοντος και τρεις συνεντεύξεις.
Ο Αλέξανδρος Μπίστης, ένα από τα μέλη του Παρατηρητηρίου Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου (ΠΠΠΣ), που δέχτηκε αγωγή από τον όμιλο της ΟΝΕΞ, που διαχειρίζεται το Ναυπηγείο της Σύρου, μιλάει στο tvxs με αφορμή τη δίκη της ερχόμενης Παρασκευής 10 Δεκεμβρίου 2021, 9πμ, στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Σύρου, όπου θα συζητηθούν οι 3 αγωγές εναντίον του Παρατηρητηρίου, του προέδρου του και του ίδιου. Αύριο Πέμπτη, πραγματοποιείται στη 1 το μεσημέρι σχετική συνέντευξη τύπου στην ΕΣΗΕΑ, καθώς οι υποθέσεις SLAPP ((Strategic lawsuits against public participation – Στρατηγικές νομικές αγωγές ενάντια στη συμμετοχή του κοινού) επηρεάζουν άμεσα και τη λειτουργία της δημοσιογραφίας, γιατί έχουν σαν στόχο τον εκφοβισμό, την εξάντληση και τη φίμωση πολιτών και δημοσιογράφων.
Πρόκειται για μια δίκη που αγγίζει τον πυρήνα του θεσμού της δημοκρατίας και μια υπόθεση που αναδεικνύει πόσο απροστάτευτοι είναι οι πολίτες και ιδιαίτερα οι ακτιβιστές, απέναντι στα ιδιωτικά συμφέροντα, την ώρα που η πολιτεία εναποθέτει τον έλεγχο του περιβάλλοντος, στις ίδιες τις εταιρείες που κατηγορούνται ότι το ρυπαίνουν. Θυμίζουμε πως η ιστορία έχει επαναληφθεί, με την αγωγή στελέχους της Ελληνικός Χρυσός, στη συνάδελφο Σταυρούλα Πουλημένη.
Το ιστορικό
H επαναλειτουργία του ναυπηγείου ξεκινά το 2018. Με τη νέα λειτουργία του ναυπηγείου επανήλθαν και οι διαμαρτυρίες για φαινόμενα έντονης ρύπανσης. Τα ρυπαντικά επεισόδια ήταν πολλά και εμφανή, ο κόσμος έβλεπε νέφη αμμοβολής να ίπτανται στην ατμόσφαιρα πάνω από την πόλη και έξω από το χώρο του ναυπηγείου, καθώς αμμοβολισμοί και βαφές των πλοίων γίνονται σε ανοιχτό χώρο.
Τότε, σε μια αυθόρμητη συνάντηση πολιτών στην πλατεία, προέκυψε και η ιδέα της ίδρυσης ενός συλλογικού φορέα, που θα διερευνήσει αν τηρούνται οι όροι λειτουργίας της βιομηχανίας με βάση την νομοθεσία και την Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) και θα απαιτήσει να πραγματοποιούνται οι σχετικοί έλεγχοι.Το ΠΠΠΣ ιδρύεται τον Ιούλιο του 2020 και σήμερα αριθμεί 320 μέλη και αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους συλλόγους του νησιού.
Τον Φεβρουάριο του 2020 η εφημερίδα Καθημερινή δημοσιεύει άρθρο στο οποίο αναφέρει ότι η περιβαλλοντική οργάνωση Aegean Rebreath πραγματοποίησε δειγματοληψία στον πυθμένα της θάλασσας στο πλαίσιο ενός καθαρισμού του βυθού στη θέση Καρνάγιο του λιμανιού της Ερμούπολης. Το δείγμα πάρθηκε από το ίζημα του βυθού, αναλύθηκε από το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και προέκυψαν πολύ μεγάλες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων.
Ανακοινώθηκε η πραγματοποίηση εμπεριστατωμένης μελέτης στο λιμάνι την οποία θα ανέθετε ο Δήμος στο ΕΛΚΕΘΕ, σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Αυτή η μελέτη δεν έγινε ποτέ, παρά τις δεσμεύσεις των υπουργών Οικονόμου και Χατζηδάκη.
«Έτσι, το ΠΠΠΣ έστειλε μια επιστολή προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος με το ερώτημα τι θα γίνει με την εξαγγελθείσα μελέτη. Για το ζήτημα αυτό, μάλιστα, είχε γίνει και σχετική ερώτηση στη Βουλή από τον βουλευτή του ΜεΡΑ25 Κρίτωνα Αρσένη» λέει ο Αλ. Μπίστης στο tvxs. To αποτέλεσμα αυτής της επιστολής προς το υπουργείο και της ανάρτησης της στη σελίδα του Παρατηρητηρίου, ήταν αρχικά τα εξώδικα από τον Όμιλο ΟΝΕΧ « …που μας κατηγορούσε ότι τον δυσφημούμε και ότι φωτογραφίζουμε τη δική του δραστηριότητα ως τη μόνη υπαίτια για την ρύπανση, ενώ εμείς δεν αναφέραμε εταιρεία. Το εξώδικο μάς καλούσε να αναιρέσουμε αυτά που έχουμε πει. Δεν το κάναμε και ήρθε η πρώτη αγωγή τον Φεβρουάριο του 2021. Έναν μήνα πριν, είχε κατατεθεί ερώτηση από τον Κρίτωνα Αρσένη και από 25 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ με πρωτοβουλία του Νίκου Συρμαλένιου».
Με αφορμή την αγωγή ο Αλέξανδρος Μπίστης και ο πρόεδρος του Παρατηρητηρίου Στράτος Ζολώτας, δίνουν τρεις ραδιοφωνικές συνεντεύξεις στο Πρώτο Πρόγραμμα, στο Ράδιο Μερα και στον ρ/σ Στο Κόκκινο. «Μετά από κάθε συνέντευξη δεχόμαστε εξώδικο που μετατρέπεται σε αγωγή με αποτέλεσμα να έχουμε σήμερα τρεις!»
Η πολιτεία ουσιαστικά αναθέτει τον έλεγχο του περιβάλλοντος στις ίδιες τις εταιρείες που το ρυπαίνουν
Ο Αλέξανδρος Μπίστης συνοψίζει τα πολιτικά συμπεράσματα: «Η πολιτεία, αναγνωρίζει ουσιαστικά, ότι δεν μπορεί να υλοποιήσει τις αρμοδιότητες της. Τους ελέγχους. Είμαστε μισό βήμα πριν γίνει αυτό που συνέβη στις Σκουριές. Θα αναγνωρίσει ότι δεν έχει αρμοδιότητες και θα αναθέσει τον έλεγχο στις ίδιες τις εταιρείες. Εξάλλου έχουμε φύγει από το σενάριο του ελέγχου από το υπουργείο και πήγαμε στη μελέτη που ανακοινώθηκε από τον αντιπεριφερειάρχη μετά από την πίεση που ασκήθηκε από το ρεπορτάζ της Λιμπερασιόν. Η μελέτη αυτή προβλέπεται να γίνει όχι από το υπουργείο, αλλά από τον δήμο και την περιφέρεια και ποιος θα την χρηματοδοτήσει; Η ΟΝΕΞ! Ούτε αυτή έχει ξεκινήσει ωστόσο.
Όσο για τη διαδικασία του SLAPP, έχει στόχο να σε εξοντώσει μέχρι να υποχωρήσεις και να τα παρατήσεις τελικά. Εδώ δεν έγινε αυτό αντίθετα δυνάμωσε η φωνή μας, αυξάνονται τα μέλη μας αλλά είναι γεγονός ότι έχουμε παρατήσει τα πάντα και ασχολούμαστε με τις αγωγές».
Σε σχέση με τη στάση των πολιτικών κομμάτων ο Αλ. Μπίστης υπογραμμίζει ότι «…το ΜέΡΑ25, το πρώτο και το μόνο μέχρι στιγμής κοινοβουλευτικό κόμμα που από την πρώτη στιγμή πήρε ξεκάθαρη θέση ενάντια στις εξωφρενικές αγωγές, κατέθεσε στη Βουλή τροπολογία για antiSLAPP νομοθεσία, αναδεικνύοντας τη σκοπιμότητα των καταχρηστικών στρατηγικών αγωγών κατά της συμμετοχή στα κοινά»
Ο Αλ. Μπίστης υπογραμμίζει και τη μεγάλη στήριξη από την τοπική κοινωνία.
«Ο Ιατρικός Σύλλογος Κυκλάδων, η ΕΛΜΕ Κυκλάδων, οι Σύλλογοι Δασκάλων & Νηπιαγωγών Κυκλάδων, ο Σύλλογος Μελετητών Μηχανικών Κυκλάδων, η Ένωση Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (ΕΜΔΥΔΑΣ) Κυκλάδων, ο Σύλλογος Υπαλλήλων των Περιφερειακών Ενοτήτων Κυκλάδων, ο Σύλλογος Εργαζομένων Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, ο Σύλλογος Διοικητικού Προσωπικού Πανεπιστημίου Αιγαίου “Ασημάκης Πανσέληνος”, εργαζόμενοι της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, το Ινστιτούτο Έρευνας, Βιώσιμης Ανάπτυξης, Πολιτισμού και Παράδοσης Σύρου, το Δίκτυο Υπεράσπισης Δημοκρατικών Ελευθεριών, η Κίνηση για τις Ελευθερίες, τα Δημοκρατικά Δικαιώματα και την Αλληλεγγύη, είναι μόνο μερικοί από τους φορείς που παίρνουν ξεκάθαρη θέση ενάντια στην προσπάθεια φίμωσης του ΠΠΠΣ»
Σιωπή και τραμπουκισμοί
Υπάρχουν όμως κι εξαιρέσεις. « Ο τύπος στο νησί σιωπά. Υπάρχουν κάτοικοι γύρω από το ναυπηγείο με άμεση σύνδεση και εξάρτηση από αυτό. Άλλοι έχουν τουριστικές επιχειρήσεις που δεν θέλουν τη ρύπανση, αλλά φοβούνται ότι αν αναδειχθεί το θέμα δεν θα έρχονται τουρίστες. Υπάρχουν άλλοι που εκφοβίζονται κι άλλοι που εκφοβίζουν».
Αυτή η κουλτούρα του εκφοβισμού όμως, έχει σύμφωνα με όσα περιγράφει ο Αλ. Μπίστης και την ανοχή των αρχών:
«Το σωματείο, έδωσε συνέντευξη τύπου όταν ξανα ξεκίνησε να λειτουργεί με μεγάλη ένταση το ναυπηγείο. Ήταν καλοκαίρι, με όλες τις δεξαμενές φουλ και με επιβατικά πλοία να μπαινοβγαίνουν κάθε ώρα στο λιμάνι, οπότε εντάθηκε ξανά η κριτική και η αγωνία. Η συνέντευξη τύπου συνέπεσε με την προεκλογική περίοδο. Δόθηκε από το σωματείο εξ’ονόματος της εταιρείας, με παρόντες υποψήφιους δημάρχους, εκπροσώπους εκκλησιών και λιμενικού, της ίδιας της διοίκησης. Εκεί λοιπόν μίλησαν για «μολυσμένα ερπετά και ανθρωπάκια» και έκλεισαν τη συνέντευξη λέγοντας σε όσους ανησυχούν βγάλτε επιτέλους τον σκασμό. On camera. Και δεν σηκώθηκε ένας να πει: τι γλώσσα είναι αυτή απέναντι στους πολίτες που ανησυχούν για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία».
