Της Σταυρούλας Πουλημένη.
Οι αγωγές εναντίον του Παρατηρητηρίου Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου (ΠΠΠΣ) είναι η πιο εξόφθαλμη υπόθεση SLAPP (Στρατηγικές νομικές αγωγές ενάντια στη συμμετοχή του κοινού) στην Ελλάδα. Οι αγωγές αυτές, που απαντιούνται συχνά στο εξωτερικό, γίνονται από μεγάλες εταιρείες και κέντρα εξουσίας ενάντια σε πολίτες, κινήματα και δημοσιογράφους που υπερασπίζονται κοινωνικά δικαιώματα, το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία. Στόχος σε κάθε τέτοια περίπτωση είναι ο εκφοβισμός, η οικονομική και ψυχολογική εξάντληση αλλά και η παύση κάθε ενασχόλησης με τον ελέγχο των αρχών, της δραστηριότητας εταιρειών και της εκάστοτε εξουσίας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, πρόκειται για τρεις αγωγές από τον Όμιλο ONEX (ONEΞ) που διαχειρίζεται το Νεώριο της Σύρου, με τις οποίες αξιώνει συνολικά άνω των 3 εκατομμυρίων ευρώ από έναν πολυπληθή σύλλογο και δύο μέλη του ατομικά, που απλά έκαναν μία ερώτηση στον Υπουργό Περιβάλλοντος εκφράζοντας την ανησυχία τους για θέματα ρύπανσης και δημόσιας υγείας και έδωσαν τρεις συνεντεύξεις για να δημοσιοποιήσουν τη βροχή των αγωγών που δέχτηκαν!
Με αφορμή τη συζήτηση της υπόθεσης στις 10 Δεκεμβρίου στη Σύρο, μιλήσαμε με τα δύο μέλη του ΠΠΠΣ, τον Στράτο Ζολώτα, πρόεδρο του ΔΣ του ΠΠΠΣ, και τον Αλέξανδρο Μπίστη, εναντίον των οποίων στρέφονται οι δύο εκ των τριών αγωγών, ύψους 1 εκατομμυρίου ευρώ έκαστη, προκειμένου να μας εξιστορήσουν το χρονικό της αντιδικίας αλλά και την κινητοποίηση εκατοντάδων κατοίκων του νησιού για την υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και τις επιπτώσεις που αυτή μπορεί να έχει στη δημόσια υγεία.
Η ανησυχία οδηγεί στην οργάνωση των κατοίκων
«Το θέμα της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης από τη βιομηχανία του ναυπηγείου είναι παλιό, γιατί πρόκειται για μια βιομηχανία που λειτουργεί εδώ και δεκαετίες στο νησί» μας λέει ο Στράτος Ζολώτας.
Όπως αναφέρει, μετά την επαναλειτουργία του Νεωρίου το 2018, υπό τον όμιλο ONEX, η πρώτη δημόσια συζήτηση για το ζήτημα έγινε στην πλατεία της Ερμούπολης με πολύ μεγάλη συμμετοχή πολιτών, τον Οκτώβριο του 2019, έναν χρόνο περίπου πριν την ίδρυση του ΠΠΠΣ.
«Με τη νέα λειτουργία του ναυπηγείου επανήλθαν και οι διαμαρτυρίες για φαινόμενα έντονης ρύπανσης. Τα ρυπαντικά επεισόδια ήταν πολλά και εμφανή, ο κόσμος έβλεπε νέφη αμμοβολής να ίπτανται στην ατμόσφαιρα πάνω από την πόλη και έξω από το χώρο του ναυπηγείου, καθώς αμμοβολισμοί και βαφές των πλοίων γίνονται σε ανοιχτό χώρο». Τότε, σε εκείνη την αυθόρμητη συνάντηση στην πλατεία προέκυψε και η ιδέα της ίδρυσης ενός συλλογικού φορέα, που θα διερευνήσει αν τηρούνται οι όροι λειτουργίας της βιομηχανίας με βάση την νομοθεσία και την Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) και θα απαιτήσει να πραγματοποιούνται οι σχετικοί έλεγχοι.
Το ΠΠΠΣ ιδρύεται τελικά τον Ιούλιο του 2020. Σήμερα αριθμεί 320 μέλη και αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους συλλόγους του νησιού, αν όχι τον μεγαλύτερο.
Τον Φεβρουάριο του 2020 η εφημερίδα Καθημερινή δημοσιεύει άρθρο στο οποίο αναφέρει ότι η περιβαλλοντική οργάνωση Aegean Rebreath πραγματοποίησε δειγματοληψία στον πυθμένα της θάλασσας στο πλαίσιο ενός καθαρισμού του βυθού στη θέση Καρνάγιο του λιμανιού της Ερμούπολης. «Το δείγμα πάρθηκε από το ίζημα του βυθού, αναλύθηκε από το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και προέκυψαν πολύ μεγάλες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων» εξηγεί ο Στράτος. Μετά από αυτό το δημοσίευμα προκλήθηκε αναστάτωση στο νησί η οποία οδήγησε στη συγκρότηση μιας διαπαραταξιακής επιτροπής στον Δήμο Σύρου, προκειμένου να παρακολουθεί την πορεία της εμπεριστατωμένης μελέτης στο λιμάνι που θα ανέθετε ο Δήμος στο ΕΛΚΕΘΕ, σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, η οποία μελέτη θα προσδιόριζε την έκταση της πιθανής ρύπανσης με βαρέα μέταλλα, τις ρυπαντικές πηγές και τις τυχόν απαιτούμενες διαδικασίες απορρύπανσης.
Η μελέτη αυτή δεν γίνεται ποτέ παρά το γεγονός ότι υπήρξε δέσμευση εκ μέρους του Υπουργείου. Έτσι, όπως αναφέρει ο Αλέξανδρος Μπίστης, το ΠΠΠΣ έστειλε μια επιστολή προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος με το ερώτημα τι θα γίνει με την εξαγγελθείσα μελέτη. Στην επιστολή παρουσίαζε και τις ανησυχίες του για τις ρυπογόνες αμμοβολές και βαφές που πραγματοποιούνται μέσα στον αστικό ιστό. Για το ζήτημα αυτό, μάλιστα, είχε γίνει και σχετική ερώτηση στη Βουλή από τον βουλευτή του ΜεΡΑ25 Κρίτωνα Αρσένη.
Για κάθε ερώτηση, αντί για απάντηση…αγωγή
«Όπως όλα τα έγγραφά μας, το δημοσιεύσαμε στην ιστοσελίδα μας και στα κοινωνικά δίκτυα. Τότε ήρθε το πρώτο εξώδικο από τον Όμιλο ΟΝΕΧ, το οποίο μας κατηγορούσε ότι τον δυσφημούμε και ότι φωτογραφίζουμε τη δική του δραστηριότητα ως τη μόνη υπαίτια για την ρύπανση. Εξώδικο δέχτηκε και η τοπική εφημερίδα «Κοινή Γνώμη» που δημοσίευσε την επιστολή μας. Το εξώδικο μάς καλούσε να αναιρέσουμε αυτά που έχουμε πει, παράλογο και εκβιαστικό αίτημα που, φυσικά, δεν αποδεχθήκαμε, και λίγο καιρό μετά, τον Φεβρουάριο του 2021 λαμβάνουμε την πρώτη αγωγή. Στο μεταξύ έχει κατατεθεί δεύτερη ερώτηση από τον Κρίτωνα Αρσένη και από 25 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ με πρωτοβουλία του Νίκου Συρμαλένιου στις 14 Ιανουρίου του 2021. Με αφορμή την αγωγή ο Αλέξανδρος και εγώ δίνουμε τρεις ραδιοφωνικές συνεντεύξεις στο Πρώτο Πρόγραμμα, στο ΡάδιοΜερα και στον ρ/σ Στο Κόκκινο. Μετά από κάθε συνέντευξη δεχόμαστε εξώδικο που μετατρέπεται σε αγωγή με αποτέλεσμα να συμπληρώσουμε τρεις: μια που στρέφεται μόνο κατά του ΠΠΠΣ και άλλες δυο, με συνεναγόμενους το ΠΠΠΣ και τον Αλέξανδρο στη μία και το ΠΠΠΣ και εμένα στην άλλη. Συνολικά, μας ζητούνται 3 εκατ. ευρώ» λέει ο Στράτος Ζολώτας.
Τον περασμένο Σεπτέμβρη είχε οριστεί να γίνει η συζήτηση των δύο πρώτων αγωγών. Εκεί οι δικηγόροι συμφωνούν να πάρει αναβολή, έτσι ώστε να συνεκδικαστούν και οι τρεις αγωγές μαζί τον Δεκέμβριο. «Από την πλευρά μας γνωρίζοντας την συμφωνημένη αναβολή μεταξύ των δικηγόρων, δεν παρουσιαστήκαμε στο δικαστήριο, ωστόσο έξω από το δικαστήριο συγκεντρώνεται ένα πλήθος εργαζομένων και εκπροσώπων του σωματείου που με ψήφισμά του, το οποίο καταθέτει στους εισαγγελείς και το εκφωνεί μέσω τηλεβόα στην πλατεία της πόλης, ζητάει την παραδειγματική καταδίκη μας», συνεχίζει ο Στράτος.
«Αναδείξαμε ένα κρυμμένο ζήτημα»
«Αυτό που έχει καταφέρει ο σύλλογος μέχρι σήμερα είναι ότι έχει θέσει στην ατζέντα ένα θέμα που για χρόνια έμπαινε κάτω από το χαλί, όπως αναγκάστηκαν να παραδεχθούν και οι ίδιες οι αρχές του τόπου. Καμία αρχή δεν άνοιγε συζήτηση για θέματα ρύπανσης γύρω από τη λειτουργία του ναυπηγείου. Εμείς θέσαμε το θέμα επιτακτικά στη δημόσια αντιπαράθεση και αναγκάσαμε όλες τις αρχές της Σύρου να παραδεχθούν ότι υπάρχει ζήτημα και απασχολεί εδώ και χρόνια την τοπική κοινωνία. Βέβαια, αυτό το καταφέραμε έχοντας στην πλάτη 3 αγωγές 3 εκατομμυρίων, αλλά τουλάχιστον συγκροτήσαμε έναν από τους μεγαλύτερους συλλόγους στο νησί» προσθέτει ο Αλέξανδρος.
Ο Στράτος εξηγεί πως το βασικό μέλημα του ΠΠΠΣ ήταν και είναι η τήρηση των όρων λειτουργίας της βιομηχανίας. «Είναι αναμενόμενο ότι το λιμάνι είναι επιβαρυμένο από την πολυετή και πολύπλευρη χρήση του. Δεν είναι δυνατόν να μην έχει συσσωρευμένη ρύπανση. Αυτό που ουσιαστικά μας ανησυχεί και αναφέραμε και στον υπουργό είναι ότι εργασίες που μπορεί να οδηγούν σε τέτοιες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων εξακολουθούν να εκτελούνται ανοικτά στην ατμόσφαιρα και κατά συνέπεια οι ρυπογόνες ουσίες συνεχίζουν να διασπείρονται στη πόλη. Για εμάς το μείζον είναι κατά πόσο τηρούνται σήμερα οι νόμοι και οι περιβαλλοντικοί όροι που προβλέπονται από την ΑΕΠΟ και κατά πόσο ελέγχονται από τις αρμόδιες αρχές».
Σιωπή από τα περισσότερα ΜΜΕ
Ενδιαφέρον έχει όμως και η στάση των τοπικών ΜΜΕ: ενώ στο νησί εξελίσσεται η μεγαλύτερη αξίωση που έχει απαιτηθεί ποτέ στη χώρα από κερδοσκοπική εταιρία εναντίον πολιτών, οι 3 αγωγές, συνολικού ύψους 3 εκατ. ευρώ, δεν υπάρχουν καν ως είδηση. Σύμφωνα με τον Στράτο, «τα τοπικά ΜΜΕ μέχρι πριν αναλάβει η καινούργια διοίκηση διατηρούσαν μία στάση “αντικειμενική”, δηλαδή δημοσίευαν και άρθρα με προβληματισμούς και αιτήματα να ελεγχθεί η ρύπανση από την αμμοβολή, η οποία για όποιον δεν το γνωρίζει, αποτελεί βαριάς μορφής ρύπανση που, εκτός των άλλων, εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία. Μετά την ανάληψη της επιχείρησης από τον Όμιλο ΟΝΕΧ τα τοπικά ΜΜΕ, εκτός από την «Κοινή Γνώμη», δημοσιεύουν μόνο εγκωμιαστικά σχόλια για την ΟΝΕX και συκοφαντικά για το ΠΠΠΣ. Το ίδιο συμβαίνει, όμως, και θεσμικά μετά από την επεισοδιακή συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου τον Φλεβάρη του 2020, πριν την ίδρυση του συλλόγου μας, με το θέμα της συγκρότησης της διαπαραταξιακής επιτροπής που θα εποπτεύει την εξέλιξη της μελέτης του ΕΛΚΕΘΕ, για τη ρύπανση στο λιμάνι. Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων του ναυπηγείου που προσήλθαν στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου, όχι απλά διέκοψαν τη συνεδρίαση, αλλά έσπασαν τζάμια, χτύπησαν δημοτικό σύμβουλο και προπηλάκισαν πολίτες. Αυτή ήταν και η τελευταία θεσμική παρουσία του Δήμου, μέχρι τη στιγμή που ο Δήμαρχος και ο Αντιπεριφερειάρχης ανακοίνωσαν πανηγυρικά σε κοινή συνέντευξη τύπου, ότι η μελέτη που θα έκανε το ΕΛΚΕΘΕ (ο καθ’ ύλην αρμόδιος φορέας για τον έλεγχο της ποιότητας των υδάτων), τελικά θα ανατεθεί στο Πολυτεχνείο Κρήτης και θα χρηματοδοτηθεί από την ίδια την ΟΝΕΧ, χωρίς βέβαια να εξηγήσουν γιατί παρακάμφθηκε το ΕΛΚΕΘΕ».
Το επόμενο διάστημα και ενώ δεν έχει γίνει άλλη θεσμική παρέμβαση για το θέμα των βαρέων μετάλλων αλλά και των υποχρεώσεων των φορέων να ελέγχουν τη λειτουργία του ναυπηγείου, το Παρατηρητήριο συνέχιζε να κάνει αναφορές για ρυπαντικά επεισόδια με ουσίες που επέπλεαν στα νερά του λιμανιού, που οπτικά τουλάχιστον ταυτίζονταν με τις σκόνες από τις αμμοβολές και με τα χρώματα από τις μπογιές που βαφόταν κάποιο πλοίο. Κάποιες από αυτές, επισημαίνουν ο Στράτος και ο Αλέξανδρος, έχουν πάει στον Εισαγγελέα και διερευνώνται, ενώ «για κάποιες άλλες η απάντηση του Λιμεναρχείου ήταν ότι βλέπουμε φαντάσματα, παρότι τους στέλναμε φωτογραφίες, παρότι οι λιμενικοί βρίσκονται συνεχώς στο λιμάνι και παρότι τα παράθυρα του λιμεναρχείου έχουν ανεμπόδιστη θέα προς τα σημεία με τη ρύπανση».
Αμμοβολή, παλιά πληγή
Η ανησυχία για τις επιπτώσεις των αμμοβολών στο ναυπηγείο δεν έχει εκφραστεί μόνο από το Παρατηρητήριο αλλά απ’ όλο το εύρος των επιστημονικών και κοινωνικών φορέων του νησιού. Ο Ιατρικός Σύλλογος Κυκλάδων, η Ένωση Γονέων Σύρου-Ερμούπολης, ο Σύλλογος Μελετητών Μηχανικών Κυκλάδων, η ΕΜΔΥΔΑΣ αλλά και η ΕΛΜΕ της περιοχής έχουν καταθέσει αντίστοιχους προβληματισμούς σχετικά με το θέμα της ρύπανσης και τον κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Παράλληλα μεμονωμένοι πολίτες εκφράζουν συχνά στα κοινωνικά δίκτυα τη διαμαρτυρία τους για τις επιπτώσεις που προκαλεί η εκτεταμένη αμμοβολή.
«Η ουσία της υπόθεσης είναι η παλιά πληγή που λέγεται “αμμοβολή”. Στο ναυπηγείο εκτελούνται κυρίως εργασίες αμμοβολής και βαφής και όχι ναυπήγηση σκαφών. Πολλοί άνθρωποι δηλώνουν στην ιδιωτική τους σφαίρα ότι έχουν αποκτήσει προβλήματα υγείας από την περιβαλλοντική επιβάρυνση που προκαλούν οι ανοιχτές αμμοβολές και οι βαφές, αλλά δυστυχώς, δεν υπάρχει μια επιδημιολογική μελέτη για τη σχέση που μπορεί να έχει το ένα με το άλλο. Εμείς, βέβαια, το ακούμε από παιδιά και τώρα που μεγαλώσαμε γνωρίζουμε ότι σε περιοχές που έχουν πραγματοποιηθεί τέτοιες μελέτες δείχνουν υψηλές συσχετίσεις με σοβαρά προβλήματα υγείας» σχολιάζει ο Στράτος.
Στις αιτιάσεις των πολιτών σχετικά με την πιθανή ρύπανση δεν απαντούσε κανένας, με την εταιρεία, όπως καταγγέλλουν τα μέλη του ΠΠΠΣ, να είναι απούσα. «Τη δουλειά αυτή την κάνουν εκπρόσωποι του σωματείου. Το αποκορύφωμα ήταν μία συνέντευξη τύπου, κατά την οποία κάλεσαν όλες τις αρχές του τόπου (Δήμαρχο, Λιμενάρχη, εκπροσώπους της Περιφέρειας, της Ορθόδοξης και της Καθολικής Εκκλησίας υποψήφιους δημάρχους κ.ά) μέσα στο ναυπηγείο. Εκεί ακούστηκε από εκπρόσωπο εργαζομένων το κορυφαίο “ΣΚΑΣΤΕ επιτέλους”, προς τους κατοίκους που αγωνιούσαν για τις επιπτώσεις της λειτουργίας του ναυπηγείου στη δημόσια υγεία και κανένας από τους παριστάμενους δεν αντέδρασε» σημειώνει ο Στράτος.
Η πρώτη φορά που εμφανίζεται η εταιρεία να μιλά για τέτοια θέματα, είναι στη συνέντευξη Τύπου που δίνει ο πρόεδρος του Ομίλου Πάνος Ξενοκώστας μετά τη δεύτερη αγωγή εναντίον του Συλλόγου. Σε αυτήν, τα μέλη του ΠΠΠΣ αναφέρονται ως επαγγελματίες διαμαρτυρόμενοι και ως εκπρόσωποι «αντίπαλων επιχειρηματικών συμφερόντων» που θέλουν να κλείσει το ναυπηγείο και ανακηρύχθηκαν επιχειρηματικοί εχθροί του Ομίλου (Όλη η συνέντευξη εδώ).
«Μέχρι εκείνη τη στιγμή η ΟΝΕΧ εμφανίζεται ως ευεργέτης του τόπου, ενώ οποιαδήποτε συζήτηση είχε να κάνει με την εύλογη ανησυχία των κατοίκων για θέματα ρύπανσης αντιμετωπιζόταν με επιθετικό τρόπο από πλευράς των εργαζομένων. Οι τελευταίοι μιλούσαν εξ ονόματος της εταιρείας, ισχυρίζονταν πως κινούμασταν από αντίπαλα οικονομικά συμφέροντα που ποτέ δεν κατονόμαζαν και ότι η πρόθεσή μας ήταν να κλείσει το ναυπηγείο. Εμείς, όμως, ποτέ δεν έχουμε ζητήσει κάτι τέτοιο. Κάθε άλλο, λέμε ότι το ναυπηγείο είναι πηγή οικονομικής ενίσχυσης του νησιού. Ωστόσο, υποστηρίζουμε το αυτονόητο, ότι πρέπει να λειτουργεί σύννομα. Οι εκπρόσωποι του ναυπηγείου επιλέγουν να ταυτίζουν το αίτημα σύννομης λειτουργίας του με αίτημα κλεισίματός του, σαν να παραδέχονται ότι δε μπορεί να λειτουργήσει σύννομα και ότι, εφόσον επιχειρηθεί η εφαρμογή των όρων λειτουργίας, το ναυπηγείο θα κλείσει» επισημαίνει ο Αλέξανδρος.
Στο νησί, όπως λέει ο Στράτος, συνεχίζεται «ένα καθεστώς ιδιότυπης λογοκρισίας από τα ΜΜΕ που φτάνει στο σημείο να δημοσιεύουν απαντήσεις του σωματείου εργαζομένων προς εμάς χωρίς να αναφέρεται η δική μας θέση, στην οποία το σωματείο απαντά. Το ίδιο συνέβη και με τη συνέντευξη Τύπου του Π. Ξενοκώστα. Τα τοπικά site είχαν πηχυαίους τίτλους, όπως “Απάντηση της ΟΝΕΧ στις συκοφαντίες του Παρατηρητηρίου”, χωρίς όμως να έχουν δημοσιεύσει ποτέ τη δική μας άποψη».
Παράλληλα, η εταιρεία αγοράζει διαφημιστικό χώρο στα περισσότερα τοπικά ΜΜΕ, κάνει χορηγίες στην αστυνομία, το Λιμενικό, στην εκκλησία, τον Δήμο, τον ναυτικό όμιλο και την αθλητική ομάδα βόλεϋ, που έχει μετονομαστεί από Φοίνικας Σύρου, σε Φοίνικας ΟΝΕΧ, καθώς και σε πλήθος άλλων συλλογικών φορέων.
«Σαν σύλλογος δεν είναι κάτι που μας απασχολεί, είναι δικαίωμα της εταιρίας να κάνει όσες χορηγίες θέλει. Αυτό που μας απασχολεί είναι η μεροληψία των αρχών και των μέσων ενημέρωσης», αναφέρει ο Στράτος.
Οι αγωγές SLAPP έχουν ως στόχο τη φίμωση
Στο ερώτημα, πού αποσκοπούν κατά τη γνώμη του οι αγωγές, ο Αλέξανδρος απαντάει: «Όταν ζητούν από πολίτες 3 εκατομμύρια ευρώ, που είναι από μόνο του κωμικό, για μία ερώτηση βάσει της οποίας έχουν γίνει κοινοβουλευτικές παρεμβάσεις και έχουν πάρει θέση επιστημονικοί φορείς, αντιλαμβάνεται κανείς ότι μοναδικός στόχος τους είναι να μας εκφοβίσουν και να μας εξαντλήσουν. Είναι προφανές ότι έχουμε καταναλώσει αμέτρητο χρόνο με την προετοιμασία και την τεκμηρίωση για τη δίκη και για την ενημέρωση των συμπολιτών μας. Είναι ξεκάθαρο ότι οι αγωγές αποτελούν μια απόπειρα φίμωσης των φωνών που ενοχλούν γιατί ασκούν κοινωνικό έλεγχο προς τις αρχές της Πολιτείας. Στη περίπτωση της Σύρου, όμως, δεν υπολόγιζαν ότι αυτή η πρακτική μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ: αυτό που έχουν καταφέρει είναι να ενισχύσουν την φωνή των ανθρώπων που αντιδρούν και αγωνιούν».
Στα τέλη Οκτωβρίου, πραγματοποιήθηκε μία πολύ μαζική Γενική Συνέλευση του ΠΠΠΣ. «Σε κείνη τη συνέλευση, στην οποία ήρθε και καινούργιος κόσμος που ζήτησε να γίνει μέλος του Συλλόγου, πήραμε απόφαση να απευθύνουμε ένα μήνυμα προς τη συριανή κοινωνία, κοινοποιώντας τις κατηγορίες και τις συκοφαντίες που δεχόμαστε, για μια υπόθεση η οποία, όπως όλοι γνωρίζουν, δεν είναι καινούρια, αλλά είναι η πρώτη φορά που συλλογικά και συντονισμένα η τοπική κοινωνία τη συζητά και προτείνει μέτρα. Αυτό έχει ενισχυθεί από το βαθμό και την ένταση της επίθεσης που δεχόμαστε» συνεχίζει ο Αλέξανδρος.
Ανάγκη θεσμικής αντιμετώπισης
Το τελευταίο διάστημα σε όλη την Ευρώπη εκφράζεται η ανάγκη θεσμικής αντιμετώπισης των SLAPP προκειμένου να προστατευτεί η κοινωνία των πολιτών αλλά και η ελευθεροτυπία. Το αίτημα αυτό, μάλιστα, διατυπώθηκε από το ίδιο το Ευρωκοινοβούλιο σε σχετικό του ψήφισμα, όπου ζητούνται νέοι κανόνες για τον περιορισμό των καταχρηστικών νομικών πρακτικών που αποσκοπούν στον εκφοβισμό και τη φίμωση του αντιλόγου.
«Θα πρέπει να δημιουργηθεί νομικό πλαίσιο το οποίο θα αποθαρρύνει τις μεγάλες επιχειρήσεις να μετέρχονται εκφοβιστικές πρακτικές και θα επιβάλει κυρώσεις. Εδώ πρόκειται για ζήτημα δημοκρατίας. Αν οι πολίτες θεωρούν ότι επιβαρύνεται το φυσικό περιβάλλον και η δημόσια υγεία, πρέπει να μπορούν να εκφράζουν την ανησυχία τους, ακόμη και αν κάνουν λάθος. Και είναι υποχρεωμένη η Πολιτεία να τεκμηριώσει ότι κάνουν λάθος και να τους καθησυχάσει ή να λάβει μέτρα αντιμετώπισης της επιβάρυνσης. Στη Σύρο, η Πολιτεία δεν κάνει τους ελέγχους που οφείλει, απεμπολώντας τις αρμοδιότητές της, ευρισκόμενη ένα βήμα πριν την οριστική αποδοχή εκ μέρους της ότι είναι τελικά αναρμόδια, όπως ήδη αποφάσισε για τις Σκουριές. Εκεί, όπου παραχώρησε στην εταιρία που εκμεταλλεύεται επιχειρηματικά την περιοχή το δικαίωμα να ορίζει μόνη της το πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργεί και να βεβαιώνει η ίδια ότι τηρεί τους προβλεπόμενους όρους. Η διάλυση των μηχανισμών ελέγχου ουσιαστικά οδηγεί στο να μην ελέγχεται κανένας», σχολιάζει ο Αλέξανδρος.
Η υπόθεση του Παρατηρητηρίου της Σύρου έχει δημιουργήσει το τελευταίο διάστημα ένα κύμα συμπαράστασης από οικολογικές οργανώσεις, δημοτικές κινήσεις, εκπαιδευτικούς συλλόγους, συλλόγους εργαζομένων, συλλογικότητες και κόμματα. Μάλιστα, στις 30 Νοεμβρίου, το Μέρα25 κατέθεσε κατέθεσε στη Βουλή τροπολογία για εισαγωγή αντι-SLAPP νομοθεσίας στη χώρα.
Γίνεται πλέον αντιληπτό ότι σε μία συνθήκη διάλυσης των ελεγκτικών αρχών και αδιαφορίας του κράτους για τον τρόπο λειτουργίας μεγάλων βιομηχανιών στη χώρα, οι πολίτες μένουν συχνά μόνοι, να αναζητούν τρόπους για να προστατεύσουν το περιβάλλον και την υγεία τους. Στην προσπάθειά τους αυτή καλούνται να προστατεύσουν και τον ίδιο τους τον εαυτό απέναντι σε εταιρείες που με εξοντωτικές αγωγές επιδιώκουν να τους κλείσουν το στόμα. Είναι σημαντικό να σταθούμε στο πλευρό τους όχι μόνο γιατί πρόκειται για ένα ζήτημα δημόσιου ενδιαφέροντος αλλά γιατί από την εξέλιξη της υπόθεσης αυτής θα κριθεί και η δυνατότητα να μιλάμε και να ρωτάμε στο μέλλον, μια υπόθεση ουσίας της ίδιας της δημοκρατίας μας.
