Εκδήλωση – συζήτηση «Το νησί της σιωπής – Δημόσια Υγεία, Περιβάλλον, Δημοκρατία» — Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου

Αμφιθέατρο Πανεπιστημίου Αιγαίου
Σάββατο 24 Φεβρουαρίου 2024

Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου

Με εντυπωσιακή μαζικότητα πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 24 Φεβρουαρίου η εκδήλωση – συζήτηση με τίτλο «Το νησί της σιωπής – Δημόσια Υγεία, Περιβάλλον, Δημοκρατία» (διάρκειας 4 ωρών!), με τη συμμετοχή δημοσιογράφων, νομικών, ιατρών, μηχανικών και ακτιβιστών από όλη τη χώρα, που συνδιοργάνωσαν το Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου (ΠΠΠΣ) και ο Φοιτητικός Σύλλογος του Τμήματος Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων & Συστημάτων.

Τουλάχιστον 350 συντοπίτες μας γέμισαν ασφυκτικά το Αμφιθέατρο, αλλά και δύο ακόμα αίθουσες διδασκαλίες και αύλειους χώρους του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ενώ περισσότερα από 170 άτομα παρακολούθησαν την εκδήλωση διαδικτυακά.

Την πρώτη ενότητα, με τίτλο «Δημόσια Υγεία & Περιβάλλον», συντόνισε η δημοσιογράφος Σταυρούλα Πουλημένη (ρ/σ 105,5 Στο Κόκκινο & αlterthess.gr). Στόχος -και η ίδια- αγωγών SLAPP (Strategic Lawsuits Against Public Participation | Αγωγές Ενάντια στη Συμμετοχή στα Κοινά), αναφέρθηκε στη συστηματική υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας προς όφελος κερδοσκοπικών συμφερόντων σε όλη τη χώρα.

Στη συνέχεια, ο Μιχάλης Φραγκίσκος (Δρ. Μηχανικός ΕΜΠ – Μεταλλουργός Μηχανικός ΕΜΠ, με ειδίκευση στα βιομηχανικά απόβλητα) και ο Νίκος Ζαχαρόπουλος (Μηχανικός Μεταλλείων – Μεταλλουργός και μέλος ΔΕΠ του Πανεπιστημίου Αιγαίου) επισήμαναν μεθοδολογικές αστοχίες της μελέτης για τη ρύπανση του πυθμένα του λιμανιού της Ερμούπολης, που πραγματοποίησε το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) με χρηματοδότηση από την εν δυνάμει ελεγχόμενη ναυπηγική επιχείρηση ΟΝΕΧ(!) Ανέδειξαν τη σοβαρότητα των ευρημάτων τής μελέτης, συγκρίνοντας την κατάσταση του λιμανιού μας με άλλα επιβαρυμένα λιμάνια εντός και εκτός εθνικών συνόρων, επισημαίνοντας την πρωτιά του νησιού μας σε αρκετά από τα επικίνδυνα για τη φύση και τον άνθρωπο στοιχεία (βαρέα μέταλλα, καρκινογόνους πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες κλπ).

Ο Ιορδάνης Παπαδόπουλος (παιδίατρος, επιμελητής Α’ στο ΓΝ Σύρου, μέλος ΔΣ Ιατρικού Συλλόγου Κυκλάδων) παρουσίασε τις επιπτώσεις της θαλάσσιας και ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη δημόσια υγεία, με έμφαση στην επικινδυνότητα των στοιχείων που εντοπίζει η μελέτη του ΕΛΚΕΘΕ, ιδιαίτερα για αναπνευστικά προβλήματα και καρκινογενέσεις.

Τέλος, ο Κώστας Γουσγουνέλης (μηχανολόγος μηχανικός, μέλος του ΠΠΠΣ) παρουσίασε συνοπτικά την υφιστάμενη κατάσταση και καλές πρακτικές και μεθόδους που ακολουθούνται σε σύγχρονα, φιλικότερα προς το περιβάλλον ναυπηγεία τού εξωτερικού (κλειστές δεξαμενές, προσωρινή κάλυψη του χώρου των εργασιών, ρομποτικά συστήματα υδροβολής, φιλτραρίσματος και αυτόματης απορρόφησης των υγρών αποβλήτων, κλπ).

Τη δεύτερη ενότητα, με τίτλο «Κοινωνικός έλεγχος και Δημοκρατία», συντόνισε ο δημοσιογράφος Τάσος Σαραντής (Εφημερίδα των Συντακτών), επίσης στόχος αγωγών SLAPP, o οποίος επισήμανε την κοινή πρακτική επιχειρηματικών ομίλων να ασκούν καταχρηστικές αγωγές, με εξοντωτικές οικονομικές απαιτήσεις, ενάντια σε κινήματα πολιτών, δημοσιογράφους και ακτιβιστές που αντιστέκονται στην κερδοσκοπική αυθαιρεσία.

Ο Πέτρος Σταυριανός, δικηγόρος του ΠΠΠΣ στη δίκη για τις 3 αγωγές που άσκησε η ΟΝΕΧ σε βάρος τού ΠΠΠΣ και δύο μελών μας, συνολικών αξιώσεων άνω των €3.000.000, παρουσίασε την πρωτόδικη απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Σύρου, που έκρινε πως η δράση μας, προκειμένου να αναδείξουμε το ζήτημα της ρύπανσης του περιβάλλοντος και της απειλής προς τη δημόσια υγεία, είναι απολύτως θεμιτή, εύλογη, τεκμηριωμένη, δικαιολογημένη, χωρίς καμία σκοπιμότητα, εντός του πλαισίου των συνταγματικά κατοχυρωμένων ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων μας και δεν προκάλεσε καμία ζημιά (ηθική ή υλική) στην εταιρία, απορρίπτοντας κάθε αξίωση για αποζημιώσεις.

Ο Αλέξανδρος Μπίστης, εκ των εναγόμενων μελών του ΠΠΠΣ, περιέγραψε το τείχος σιωπής που όρθωσαν με την αβελτηρία τους οι αρμόδιες αρχές του τόπου, σε συνεργασία με τα τοπικά ΜΜΕ που συγκάλυψαν τόσο το ζήτημα της ρύπανσης, όσο και τις εξοντωτικές αγωγές που ασκήθηκαν εναντίον μας, τονίζοντας την ανάγκη συντονισμένης συλλογικής δράσης απέναντι στον ταξικό πόλεμο σε βάρος της φύσης και της δημόσιας υγείας με αποκλειστικό σκοπό το κέρδος των ολίγων, που θέτει σε κίνδυνο τη Δημοκρατία, την κοινωνική ειρήνη και την αρμονική συνύπαρξη των ανθρώπων.

Ο Πέτρος Κουσουνάδης, στόχος αγωγών SLAPP ως μέλος του αντι-αιολικού κινήματος της Τήνου, αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα του κοινωνικού ελέγχου και τη σύγκρουση των οριζόντιων συλλογικοτήτων με την ασύδοτη κερδοσκοπία των επιχειρηματικών λόμπι, υπογραμμίζοντας την αναντιστοιχία μεταξύ των αποφάσεων των αιρετών με τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών.

Η Φαίη Τζανετουλάκου, Δρ. Ιστορίας της Τέχνης, διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, επίσης στόχος αγωγών SLAPP, ως μέλος του κινήματος κατά της καύσης απορριμμάτων στον Βόλο, ανέδειξε την επικινδυνότητα των διοξινών που εκλύονται στην ατμόσφαιρα και υπογράμμισε την αναγκαιότητα διασύνδεσης και αλληλοϋποστήριξης των αγωνιζόμενων κινημάτων σε όλη τη χώρα.

Η Σταυρούλα Πουλημένη, που δέχθηκε καταχρηστικές αγωγές λόγω ρεπορτάζ της για ρυπαντικά επεισόδια στις Σκουριές Χαλκιδικής, επισήμανε τον κίνδυνο που προκύπτει από τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (GDPR), ο οποίος μπορεί να αξιοποιείται για την αποτροπή δημοσιοποίησης των στοιχείων φυσικών προσώπων που εμπλέκονται σε ρυπαντικά επεισόδια από ισχυρά επιχειρηματικά συμφέροντα, καταστρατηγώντας το δικαίωμα της κοινής γνώμης στην ενημέρωση για ζητήματα δημοσίου συμφέροντος.

Ο Τάσος Σαραντής, στόχος καταχρηστικών αγωγών λόγω ρεπορτάζ του για διώξεις σε βάρος συλλόγων, πολιτών, ραδιοφωνικών σταθμών και Δημοτικών Συμβούλων από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο της αιολικής ενέργειας, αναφέρθηκε στον κίνδυνο λογοκρισίας και αυτολογοκρισίας των δημοσιογράφων από τη βιομηχανία εξοντωτικών αγωγών, που αποσκοπεί στον περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου και στη συγκάλυψη των περιβαλλοντικών εγκλημάτων και της επιχειρηματικής ασυδοσίας.

Στη συζήτηση παρενέβησαν, μεταξύ πολλών άλλων, η Μαρία Καραμανώφ, πρώην Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), ο Δημήτρης Σαραφιανός, μέλος του Δ.Σ. του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και μέλος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη και ο Στράτος Ζολώτας, το έτερο εναγόμενο μέλος μας, πρώην πρόεδρος του ΔΣ του ΠΠΠΣ, που υποστήριξαν το δίκαιο του αγώνα μας και αποδοκίμασαν τις καταχρηστικές αγωγές που επιχείρησαν να φιμώσουν την ανησυχία των κατοίκων της Σύρου. Επιπλέον, διαδικτυακά παρενέβη και η Ελένη Καμπέρη, ερευνήτρια του ΕΛΚΕΘΕ, η οποία υπερασπίστηκε την αξιοπιστία τής μελέτης για την ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος στον κόλπο της Ερμούπολης και επεσήμανε την επιτακτική ανάγκη για τη διενέργεια νέων αντίστοιχων μελετών.

Μετά την ολοκλήρωση της μαζικότατης εκδήλωσης, αισθανόμαστε βέβαιοι ότι οι αρμόδιες αρχές του τόπου έχουν πλέον αντιληφθεί την αγωνία των πολιτών για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία και έλαβαν το μήνυμα: ο νόμος της σιωπής δεν θα επικρατήσει. Ο αγώνας μας για να σπάσει ο φόβος και το τείχος της σιωπής δικαιώνεται και θα νικήσει.

Το … Νησί της Σιωπής, θα μιλήσει!

Υ.Γ. Σημειώνουμε πως η εκδήλωση επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στο Πνευματικό Κέντρο Ερμούπολης, αλλά μετά από παρέμβαση του Δήμου βρέθηκε άστεγη. Η άμεση προθυμία του Φοιτητικού Συλλόγου να τη φιλοξενήσει στον χώρο του, αναδεικνύει για πολλοστή φορά την αναγκαιότητα στήριξης του δημόσιου Πανεπιστημίου, ως χώρου έρευνας και μάθησης, αλλά και ελεύθερης έκφρασης και διακίνησης ιδεών.