Στη Σύρο, η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος μάς βρίσκει σε μια συγκυρία στην οποία δεν έχουμε πολλούς λόγους για να γιορτάζουμε. Πέραν των οικουμενικών προβλημάτων, όπως η κλιματική κρίση, στο νησί μας βιώνουμε μια διαρκή υποβάθμιση του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος:
- Ο αστικός και περιαστικός χώρος της Ερμούπολης υφίσταται μία διαρκή και εντεινόμενη -τα τελευταία χρόνια- θαλάσσια και ατμοσφαιρική ρύπανση. Πρόσφατη περιβαλλοντική μελέτηεπιβεβαίωσε ότι ο κόλπος της Ερμούπολης βρίσκεται μεταξύ των βαρύτερα ρυπασμένων θαλάσσιων περιοχών στην Ελλάδα, με υψηλότατες συγκεντρώσεις βαρέων τοξικών μετάλλων και καρκινογόνων πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων. Η μελέτη απέδωσε την ευθύνη στις βιομηχανικές δραστηριότητες περί τον κόλπο της πόλης, χωρίς να εξαιρέσει τη ναυπηγική δραστηριότητα που και σήμερα υφίσταται στην καρδιά του αστικού ιστού, δυο βήματα από σπίτια, σχολεία, νοσοκομείο. Δυστυχώς, οι αρμόδιες τοπικές αρχές (Περιφέρεια Ν. Αιγαίου, λιμεναρχείου, Δήμος Σύρου) δεν ασκούν την κατά το νόμο αρμοδιότητά τους για πραγματοποίηση ελέγχων και απόδοση ευθυνών, ουσιαστικά αποσιωπώντας και συγκαλύπτοντας ένα διαρκές έγκλημα εις βάρος του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.
- Επί χρόνια, πραγματοποιείται ανεξέλεγκτη και παράνομη υπεράντληση νερού από ιδιωτικές γεωτρήσεις, με σκοπό τη διανομή και εμπορία του μέσω εκτεταμένων δικτύων σωληνώσεων και βυτιοφόρων οχημάτων. Πλήθος στοιχείων έχει συλλεγεί και πλούσιο αποδεικτικό υλικό τεκμηρίωσης έχει κατατεθεί, ήδη από το καλοκαίρι του 2022, στις αρμόδιες υπηρεσίες οι οποίες αδρανούν ή αποποιούνται τις ευθύνες τους, με αποτέλεσμα ιδιωτική εταιρία να συνεχίζει την απολύτως ανεξέλεγκτη και παράνομη άντληση, διανομή και πώληση νερού σε εκατοντάδες καταναλωτές.
- Η Σύρος, όπως και άλλα νησιά των Κυκλάδων, απειλείται από μια αρπακτική τουριστική ανάπτυξη με βασικό σύμπτωμα την παράδοση της υπαίθρου στα συμφέροντα του διεθνούς real-estate και την άναρχη εκτός σχεδίου δόμηση. Πολλά οικοδομικά projects αξιοποιούν ευνοϊκές διατάξεις που επιτρέπουν την οικοδόμηση υπόσκαφων σε πλαγιές με μεγάλες κλίσεις, που προϋποθέτουν σημαντικές εκσκαφές, δηλαδή μη αναστρέψιμες επεμβάσεις στο ανάγλυφο του τοπίου. Επιπλέον, σε έναν τόπο με ελάχιστα υδάτινα αποθέματα, περιλαμβάνουν γεωτρήσεις και κατασκευή πισινών, με αποτέλεσμα την αποστράγγιση και υφαλμύρωση του υδροφόρου ορίζοντα.
- Αντίστοιχα με άλλους τουριστικούς προορισμούς, έτσι και στη Σύρο, το δικαίωμα πρόσβασης στην παραλία τείνει να λάβει χαρακτηριστικά ταξικής διαλογής. Παρότι το Σύνταγμα αναγνωρίζει τις παραλίες ως δημόσιο αγαθό, τα τμήματα των παραλιών που διατίθενται για εμπορική εκμετάλλευση (με ανάπτυξη ομπρελοκαθισμάτων) εξαπλώνονται, περιορίζοντας τους κοινόχρηστους χώρους. Πέραν αυτού, στη Σύρο, η Δημοτική αρχή, εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των παραχωρησιούχων, προχωράει σε «καθαρισμούς» των παραλιών με χρήση βαρέων μηχανοκίνητων οχημάτων. Πέραν της ρητής απαγόρευσης του Νόμου, με αυτή την πρακτική καταστρέφεται το ευαίσθητο οικοσύστημα των παραλιών και απομακρύνονται -ως απορρίμματα- πέτρες και βότσαλα, στοιχεία απολύτως απαραίτητα για την προστασία των παραλιών από τη διάβρωση.
- Στη Σύρο, όπου το πράσινο αποτελεί είδος εν ανεπαρκεία, γινόμαστε μάρτυρες μια ανεξήγητης «εκδικητικής» διαχείρισης του αστικού και υπεραστικού πρασίνου από υπηρεσίες του Δήμου Σύρου-Ερμούπολης. Πρόκειται για μια επιχείρηση μαζικού ακρωτηριασμού των δέντρων, που εφαρμόζεται συστηματικά τα τελευταία χρόνια (αντίστοιχα με πολλές άλλες περιοχές της Ελλάδας) χωρίς καμία λογική περιβαλλοντική ή επιστημονική εξήγηση. Συγκεκριμένα, εφαρμόζονται επιθετικές μέθοδοι «κλαδέματος» (κατ’ ουσία καρατομήσεων), συχνά σε εποχές ακατάλληλες για κλάδεμα, οι οποίες είναι καταστροφικές για τα δέντρα, καθώς αποσταθεροποιούν τη δομή τους και τα καθιστούν ευάλωτα σε επιθέσεις από παράσιτα και ασθένειες.
To Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου βρίσκεται εδώ και χρόνια στην πρώτη γραμμή της υπεράσπισης του περιβάλλοντος του νησιού. Οι ενεργοί πολίτες του νησιού στέκονται απέναντι σε οποιονδήποτε, με πράξεις ή με παραλείψεις, υποβαθμίζει το περιβάλλον και τους όρους ζωής των ανθρώπων στο νησί.
