Την εκδήλωση «Ένα παράξενο καλοκαίρι: Τα κινήματα πολιτών για τις παραλίες», που συνδιοργάνωσε το Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου και το Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων & Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, παρακολούθησαν -διά ζώσης και διαδικτυακά- 200 συμπολίτες μας.
Συμμετείχαν εκπρόσωποι κινήσεων πολιτών από την Πάρο, τη Νάξο και τη Ρόδο που το καλοκαίρι του 2023 αντέδρασαν στον εκτοπισμό τους από τον δημόσιο χώρο, υπερασπιζόμενοι το δικαίωμα των πολιτών για ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες.
Τα κινήματα αυτά μάς άνοιξαν ένα παράθυρο προς το μέλλον και του δικού μας τόπου. Μας έδειξαν:
- Τι συμβαίνει όταν ένας τόπος με μετρημένους περιβαλλοντικούς πόρους (όπως τα Κυκλαδονήσια) παραδίδεται σε μια άναρχη τουριστική «ανάπτυξη» χωρίς όραμα, χωρίς όρια και φρένο.
- Τι συμβαίνει όταν το φυσικό περιβάλλον νοείται ως «προϊόν» για εμπορική εκμετάλλευση, όταν το φυσικό κάλλος νοείται ως επενδυτική ευκαιρία.
- Τι συμβαίνει όταν οι πολίτες ενός τόπου αδρανούν, συνηθίζουν την ασχήμια και αφήνουν άλλους να αποφασίζουν για τη ζωή τους.
Η τρέχουσα κατάσταση των παραλιών στη Σύρο είναι οικτρή. Το Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου παρουσίασε εικόνες με παλουκοδρόμια (δάση από στύλους ομπρελών με τσιμεντένιες βάσεις πακτωμένων στην άμμο που δεν αφαιρούνται ούτε το χειμώνα) σε όλες σχεδόν τις παραλίες της νότιας Σύρου. Φαίνεται, μάλιστα, πως το φαινόμενο αποτελεί είδος ενδημικό της Σύρου καθώς δεν υπάρχουν αντίστοιχες αναφορές από αλλού.
Και είναι απολύτως ενδεικτικό της θέσης και της αξίας που έχει ο κάτοικος στους τόπους που προορίζονται να «αναπτυχθούν» τουριστικά: Παραλίες που έχουν αξία μονάχα ως «προϊόν» αποκλειστικής κατανάλωσης από επισκέπτες, όσων είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν αδρά. Παραλίες που δεν αποδίδονται στους νησιώτες (πολίτες Β’ κατηγορίας) ούτε καν το χειμώνα, όσο οι επιχειρήσεις παραμένουν κλειστές. Παραλίες θλιβερές και αφιλόξενες, ακατάλληλες για πικνίκ, για περίπατο, για σχολικές εκδρομές, για παιδικό παιχνίδι.
Η νέα δημοτική αρχή οφείλει να αποκαταστήσει άμεσα τον δημόσιο χαρακτήρα των παραλιών. Οφείλει να διενεργεί συστηματικά (και όχι μόνο κατόπιν καταγγελιών) ελέγχους στις παραλίες, επιτηρώντας τη συμμόρφωση των επιχειρήσεων με τους όρους παραχώρησης και να ανακαλεί την άδεια παραχώρησης όταν οι όροι παραβιάζονται. Οφείλει να περιορίσει δραστικά τις δημοπρατήσεις αιγιαλού που ως σήμερα μισθώνονται αντί αστείου τιμήματος χωρίς ίχνος ανταποδοτικού οφέλους προς τον πολίτη. Και, ασφαλώς, οφείλει να φροντίσει ώστε να απομακρύνονται κατά τη χειμερινή περίοδο οι στύλοι από τις παραλίες, όπως ο Νόμος και οι συμβάσεις παραχώρησης προβλέπουν.
Η παραβίαση των όρων παραχώρησης αιγιαλού και η παγίωση της ανομίας, βάλλει ευθέως κατά του δικαιώματος των πολιτών για ελεύθερη πρόσβαση και χρήση των κοινών αγαθών. Συχνά δε οδηγεί στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τη διατάραξη του ευαίσθητου οικοσυστήματος του αιγιαλού. Ο Δήμος έχει την υποχρέωση να προστατεύσει και να διασφαλίσει το δημόσιο χαρακτήρα των παραλιών, χειμώνα και καλοκαίρι!
